Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Joanna Kalinowska

Przedmiot: Historia

Temat: Italia i Etruskowie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Treści nauczania - wymagania szczegółowe
Zakres rozszerzony
IV. Społeczeństwo, życie polityczne i kultura starożytnego Rzymu. Uczeń:
1) omawia początki Rzymu, z uwzględnieniem kultury Etrusków;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
IV. Społeczeństwo, życie polityczne i kultura starożytnego Rzymu. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
1) omawia początki Rzymu, z uwzględnieniem kultury Etrusków;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • opisuje warunki geograficzne Italii i ich wpływ na rozwój osadnictwa;

  • wyjaśnia, kim byli Etruskowie i które ziemie Półwyspu Apenińskiego zamieszkiwali;

  • omawia kulturę etruską i tłumaczy, dlaczego wiemy o Etruskach tak niewiele;

  • przedstawia związki między kulturą etruską a kulturą rzymską.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Italia i Etruskowie”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z materiałem w sekcji „Przeczytaj”, a następnie rozwiązanie ćwiczenia 1 z sekcji „Sprawdź się”.

  2. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują prezentację poświęconą Etruskom i ich kulturze. Mogą wykorzystywać dodatkowe źrodła informacji, nie tylko te zawarte w e‑materiale.

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla temat zajęć „Italia i Etruskowie”. Omawia z uczniami cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

  2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, sprawdza, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem i wykonali zadane ćwiczenie. Jeśli odpowiedzi uczniów bardzo się różnią lub ćwiczenie okazało się trudne, nauczyciel omawia je na forum.

Faza realizacyjna:

  1. Prezentacje uczniów. Wskazani przed lekcją uczniowie (lub ochotnicy) prezentują i omawiają efekty swojej pracy. Nauczyciel oraz inni uczniowie zadają pytania prezentującym, w razie potrzeby uzupełniają ich wypowiedzi.

  2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel prosi, aby uczniowie w parach zapoznali się z mapą i wykonali polecenie 2: ocenili, które krainy Italii należały do najbardziej i najmniej atrakcyjnych pod względem gospodarczym. Prosi wybraną parę o przedstawienie odpowiedzi wraz z uzasadnieniem. Pozostali uczniowie mogą się odnosić do tej odpowiedzi i ją uzupełniać.

  3. Uczniowie dzielą się na grupy cztero- lub pięcioosobowe. Nauczyciel czyta polecenie 3: „Wyjaśnij, jaki wpływ na oblicze kultury rzymskiej miały zamieszkujące Italię ludy. Odwołaj się do dwóch ludów” i poleca uczniom, aby wykonali zadanie w grupach, korzystając ze wskazówek zawartych w e‑materiale. Po wyznaczonym czasie wybrane grupy odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi.

  4. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie 2 z sekcji „Sprawdź się”, porównując dwie ilustracje. Nauczyciel obserwuje postęp pracy i rezultaty. Prosi wybranego ucznia o przedstawienie odpowiedzi.

  5. Ćwiczenia od 3 do 5, wyświetlone przez nauczyciela na tablicy, uczniowie rozwiązują w grupach czteroosobowych. Po wykonaniu każdego ćwiczenia i uzgodnieniu przez grupę wspólnego oraz jednoznacznego wyboru następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

  1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

  2. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

M. BeardSPQR. Historia starożytnego Rzymu, tłum. N. Radomski, Poznań 2016.

R. Bloch, Etruskowie, tłum. A Zabłudowski, Warszawa 1967.

W. Dobrowolski, Malarstwo etruskie, Warszawa 1979.

J. Heurgon, Życie codzienne Etrusków, tłum. Z. Cierniakowa, Warszawa 1966.

M. Jaczynowska, M. Pawlak, Starożytny Rzym, Warszawa 2011.

Słownik kultury antycznej, red. R. Kulesza, Warszawa 2012.

A. Ziółkowski, Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 2010.

A. Ziółkowski, Historia Rzymu, Poznań 2004.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą wykorzystać mapę interaktywną oraz zawarte na niej informacje podczas przygotowywania prezentacji przed lekcją. Nauczyciel może też rozdzielić zagadnienia prezentacji: jedni uczniowie przygotują prezentację o uwarunkowaniach geograficznych Italii i zamieszkujących ją plemionach (wykorzystując mapę), drudzy – skupiając się na samych Etruskach.