1
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1

Określ, które zdanie są prawdziwe, a które fałszywe.

RxOxcJ2E7ngqV
Od najdawniejszych czasów do Italii włączano Półwysep Apeniński i Nizinę Padańską. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Italia była krajem obfitującym w żyzne ziemie. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Wedle dzisiejszego stanu wiedzy nie ma wątpliwości, że Etruskowie byli autochtonami. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Etruskowie nauczyli się od Rzymian sztuki wróżbiarskiej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Etruskowie praktykowali ofiary z ludzi. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Kultura grecka nie miała wpływu na etruską. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
11
Ćwiczenie 2

Wyjaśnij, skąd wynikają podobieństwa obu przedstawień.

Ilustracja A

RE7oToU8inxhl
Etruskie malowidło przedstawiające ucztę, namalowane w jednym z grobowców z etruskiej nekropolii Monterozzi, obok miasta Tarkwinie, ok. 470 r. p.n.e.
Źródło: Sailko, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Ilustracja B

RWEA9Yz5SdXbn
Greckie malowidło przedstawiające sympozjon, czyli biesiadę, ulubiony sposób spędzania wolnego czasu przez arystokratów; grobowiec w Paestum, kolonii Sybaris w Wielkiej Grecji, około 475 r. p.n.e.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RjCKlYugN9E3e
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 2
R1chPaaVMpAIc
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 3

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj polecenie.

Atenajos Uczta sofistów

Teopompos w XLIII księdze swej historii mówi, że u Tyrreńczyków [= Etrusków] kobiety są wspólne, że bardzo starannie pielęgnują swoje ciało i gimnastykują się nago, często razem z mężczyznami, czasem z innymi kobietami. Nie wstydzą się bowiem tego, że są nagie. Ucztują nie obok swych mężów, ale przy pierwszym lepszym z biesiadników, wznoszą nawet zdrowie, czyje chcą, a piją dużo i są piękne. Dzieci Tyrreńczyków nie wiedzą, kto jest ich ojcem, i tak wychowują się od urodzenia.

A Źródło: Atenajos, Uczta sofistów, [w:] Jacques Heurgon, Życie codzienne Etrusków, tłum. Z. Cierniakowa, ks. XII, 517D, Warszawa 1966, s. 37.
RJpqnXUUiNIug
Oceń, czy Teopomp, grecki historyk z IV w. p.n.e., pochwala, czy krytykuje zwyczaje Etrusków w cytowanym przez Atenajosa fragmencie. Uzasadnij odpowiedź. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 4

Na podstawie tekstu źródłowego z powyższego zadania rozstrzygnij, czy ukazana scena przedstawia ucztę etruską. Uzasadnij odpowiedź.

R1TtcoBNz019Q
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R1eRKuHajsdvZ
(Uzupełnij).
Ćwiczenie 4
R11NkoJPwu3ft
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5
Rtu8tTwX9YQEP
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
RHx56HJ8zFgoT
Ćwiczenie 5
Do każdej definicji przyporządkuj odpowiednie pojęcie. Definicja 1. Kraina ta ma klimat kontynentalny i olbrzymi potencjał rolniczy. Równiny tego regionu należą do najbardziej żyznych na świecie. Pojęcie: (tu wybierz) 1. Lacjum, 2. dyscyplina etruska, 3. Kampania, 4. haruspikowie, 5. Tarkwinia, 6. Nizina Padańska.

Definicja 2. Jedno z ważniejszych miast etruskich. Pojęcie: (tu wybierz) 1. Lacjum, 2. dyscyplina etruska, 3. Kampania, 4. haruspikowie, 5. Tarkwinia, 6. Nizina Padańska.

Definicja 3. Święta wiedza Etrusków Pojęcie: (tu wybierz) 1. Lacjum, 2. dyscyplina etruska, 3. Kampania, 4. haruspikowie, 5. Tarkwinia, 6. Nizina Padańska.

Definicja 4. Wróżbici pochodzenia etruskiego w Rzymie. Pojęcie: (tu wybierz) 1. Lacjum, 2. dyscyplina etruska, 3. Kampania, 4. haruspikowie, 5. Tarkwinia, 6. Nizina Padańska.

Definicja 5. Kolebka państwa rzymskiego. Pojęcie: (tu wybierz) 1. Lacjum, 2. dyscyplina etruska, 3. Kampania, 4. haruspikowie, 5. Tarkwinia, 6. Nizina Padańska.

Definicja 6. Region, który Rzymianie nazywali krainą „bogactwa róż”. Pojęcie: (tu wybierz) 1. Lacjum, 2. dyscyplina etruska, 3. Kampania, 4. haruspikowie, 5. Tarkwinia, 6. Nizina Padańska.
2
Ćwiczenie 6

Poniżej zamieszczono etruskie malowidło z grobu François (od nazwiska XIX- wiecznego odkrywcy), datowane na połowę IV w. p.n.e. Na podstawie wiedzy na temat zainteresowań Etrusków, wybierz poprawną interpretację malowidła.

RGqxkvHWroKss
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Poniżej zamieszczono opis etruskiego malowidła z grobu François (od nazwiska XIX- wiecznego odkrywcy), datowane na połowę IV w. p.n.e. Na podstawie wiedzy na temat zainteresowań Etrusków, wybierz poprawną interpretację malowidła.

Obraz przedstawia dwóch mężczyzn w szatach. Mężczyzna po lewej stoi, a mężczyzna po prawej klęczy, a na jego dłoni znajduje się ptak.

RumvJgNdGvcNG
Możliwe odpowiedzi: 1. Etruskowie słynęli z umiejętności wróżenia, szczególnie na podstawie lotu ptaków. Na malowidle widzimy dwie postaci: jedna, klęcząc, wypuszcza ptaka do lotu, z kolei druga obserwuje jego lot., 2. Od Etrusków wywodziła się instytucja igrzysk. Na malowidle widzimy moment otwarcia olimpiady. Jedna osoba, klęcząc, wypuszcza ptaka do lotu, z kolei druga to urzędnik, który obserwuje ceremonię., 3. Etruskowie składali ofiary z ludzi. Na malowidle widzimy postać stojącą – kapłana, i klęczącą, czyli jego ofiarę.
31
Ćwiczenie 7

Poniżej fragment mowy cesarza Klaudiusza (I w. n.e.), który napisał 20‑tomowe dzieło na temat Etrusków i opracował słownik etruski (oba nie zachowały się do naszych czasów). Tekst dotyczy tego, co Etruskowie sądzili w kwestii objęcia władzy przez jednego z królów Rzymu Serwiusza Tuliusza (według rzymskiej tradycji panował w latach 578–534 p.n.e.). Historyk Adam Ziółkowski zauważył, że Klaudiusz „nie podaje sposobu, w jaki [Serwiusz Tuliusz] zdobył władzę w Rzymie”; sugeruje go natomiast malowidło z grobu François (Historia Rzymu, Poznań 2008, s. 71).

Na podstawie analizy etruskiego malowidła z grobu François (źródło B) przedstaw hipotezę odnośnie do tego, co sądzili Etruskowie na temat sposobu przejęcia władzy przez Serwiusza Tuliusza w Rzymie.

Źródło A – fragment mowy cesarza Klaudiusza

[Serwiusz Tulisz] był według Etrusków dawnym wiernym towarzyszem Caeliusa Vivenny i wspólnikiem różnorakiej jego doli, który, gdy po różnych przypadkach losu został razem ze wszystkimi niedobitkami wojska Caeliusa wygnany z Etrurii, zajął wzgórze Caelius [jedno z siedmiu wzgórz Rzymu] – tak zwane od wodza Caeliusa – i zmieniając miano (nazywał się bowiem w języku Tusków [= Etrusków] Mastarna), przyjął takie imię, pod jakim go [tzn. Serwiusza Tuliusza] wymieniłem, a otrzymawszy władzę królewską, przyniósł wielki pożytek państwu.

C Źródło: Mowa lyońska cesarza Klaudiusza, zachowana na tablicy z brązu znalezionej w Lyonie. Cytat za: M. Beard, SPQR. Historia starożytnego Rzymu, tłum. N. Radomski, Poznań 2016 (mowę przełożył Z. Kubiak), s. 107.

Źródło B – malowidła z grobu François

R1E770C82IPBa
Podpisy informują, że postać druga od lewej to Macstrna = Mastarna, najbardziej na skraju to Cnaeve Tarchunies Rumach = Gnejusz Tarwkiniusz Rzymianin; wedle rzymskiej tradycji przed Serwiuszem Tuliuszem panował Lucjusz Tarkwiniusz.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R5rAxiY50MZtA
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Na podstawie fragmentu opracowania historycznego i hasła ze słownika łacińsko‑polskiego uzasadnij, dlaczego utożsamienie słowa Macstrna, które pojawia się na malowidle z grobu François, z imieniem Mastarna, a tego z kolei z Serwiuszem Tuliuszem jest przez niektórych historyków podawane w wątpliwość.

Fragment opracowania historycznego

Język etruski nie zaznacza lub zaznacza nieregularnie samogłoski tylnojęzykowe i miesza w swej ortografii spółgłoskę gardłową dźwięczną -g z bezdźwięczną -c: Macstrna jest to więc mag[i]st[e]r‑na.

D Źródło: Jacques Heurgon, Życie codzienne Etrusków, tłum. Z. Cierniakowa, Warszawa 1966, s. 49.

Hasło ze słownika łacińsko‑polskiego

magister […] 1. dowódca (wojskowy); kapitan, sternik […].

E Źródło: Hasło „magister”, w: Mały słownik łacińsko-polski, red. J. Korpanty, Warszawa 2001, s. 394.
R1Q6nD34ULsiS
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).