Autor: Piotr Mazur

Przedmiot: filozofia

Temat: Kim jest nadczłowiek?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, uczniowie liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Zdefiniujesz, kim jest nietzscheański nadczłowiek w filozofii Nietzschego.

• Poznasz genezę idei nadczłowieka w filozofii Nietzschego.

• Ocenisz zależność między ideą nadczłowieka a koncepcjami woli mocy i amor fati.

• Przeanalizujesz fragmenty Tako rzecze Zaratustra ilustrujące, kim jest nadczłowiek.

Cele operacyjne. Uczeń:

• umie stawiać pytania światopoglądowe (w tym moralne) i poszukiwać odpowiedzi na nie z wykorzystaniem wiedzy filozoficznej;

• podejmuje rzetelną dyskusję filozoficzną oraz formułuje w niej jasne i uzasadnione stanowisko;

• identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• analiza i interpretacja tekstów;

• metoda ćwiczeń przedmiotowych;

• rozmowa kierowana;

• dyskusja;

• audiobook.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Uczniowie zapoznają się z treścią audiobooka, a na zajęcia przychodzą ze swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi przemówień Zaratustry.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla stronę tytułową e‑materiału. Następnie prosi wybraną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz celów. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

Faza realizacyjna

1. Na podstawie treści z zakładki „Przeczytaj”, uczniowie mają za zadanie przygotować notatkę z lektury. Może ona przyjąć formę tradycyjną (streszczenie, synteza) albo nowoczesną (np. sketchnoting, plakat).

2. Prezentacja efektów pracy uczniów i wspólne ich omówienie.

3. Dyskusja wokół tematu: dlaczego tłum wybrał ostatniego człowieka, a nie nietzscheański ideał?

4. Praca w grupach. Nauczyciel podaje temat do dyskusji: czy pierwotne zamierzenie Zaratustry, aby nauczyć całe społeczeństwo idei nadczłowieka, jest możliwe do zrealizowania? Uczniowie dzielą się na grupy w zależności od swoich przekonań, a następnie przygotowują argumenty i kontrargumenty. Nauczyciel określa czas na przygotowania. Uczniowie dyskutują, przedstawiając na zmianę argumenty za i przeciw. Nauczyciel moderuje dyskusję, a po jej zakończeniu prosi jednego lub kilku uczniów o jej podsumowanie. Jeśli to potrzebne, uzupełnia informacje.

5. Realizacja zadań interaktywnych wskazanych przez nauczyciela. Preferowane ćwiczenia: 2‑4.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie informacji na temat idei nadczłowieka w filozofii oraz w znanych sobie tekstach kultury (literaturze, filmie, sztukach plastycznych).

2. Wybrany lub chętny uczeń podsumowuje lekcję, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa

Zadania interaktywne nr 5‑8.

Materiały pomocnicze:

• Marcin Dżugaj, Zwierzę. Człowiek. Nadczłowiek: myśl antropologiczna Friedricha Nietzschego, w: „Amor Fati”, nr 2/2015, s. 153‑165.

• Grzegorz Chrzanowski, Kim jest „ostatni człowiek”, czyli o transcendowaniu w filozofii Fryderyka Nietzschego i w teologii chrześcijańskiej, w: Mistrzowie podejrzeń: afirmacja, negacja czy przezwyciężenie?, red. Jowita Guja, Kraków 2015, s. 101‑121.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Audiobook” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.