Dla nauczyciela

Autor: Tytus Izdebski

Przedmiot: historia

Temat: Kto i jak zbudował państwo gnieźnieńskie ?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

IX. Polska w okresie wczesnopiastowskim.

Uczeń:

1) wyjaśnia uwarunkowania narodzin państwa polskiego i jego chrystianizacji, z uwzględnieniem roli Mieszka I i Bolesława Chrobrego;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

  • poznaje najważniejsze teorie i poglądy na temat początków państwa polskiego;

  • zna i potrafi interpretować oraz klasyfikować różne rodzaje źródeł historycznych;

  • poznaje mechanizm powstawania państw w Europie Środkowej na przełomie X i XI wieku.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm,

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca,

  • praca z podręcznikiem, opracowaniami historycznymi,

  • analiza tekstu źródłowego oraz źródeł ikonograficznych,

  • dyskusja.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami i dostępem do internetu,

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

  • rzutnik multimedialny,

  • telefony z dostępem do internetu,

  • atlas historyczny.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją:

Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie wiadomości na temat wielkiej wędrówki ludów, ekspansji Słowian i pierwszych państw słowiańskich.

Faza wstępna:

  1. Prowadzący lekcję wyświetla na tablicy temat lekcji. Określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu.

  2. Nauczyciel nawiązuje do prośby z poprzedniej lekcji i poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi), aby przypomniała, czym była wielka wędrówka ludów i jak powstawały pierwsze państwa słowiańskie. W razie potrzeby uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu dotyczącego państwa gnieźnieńskiego. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

  2. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Uczniowie otrzymują zadanie odtworzenia teorii zaprezentowanej w pierwszym filmie w formie krótkiej notatki. Wybrana przez nauczyciela osoba odczytuje notatkę. Nauczyciel inicjuje krótką wymianę poglądów na temat treści zawartych w odczytanej notatce.

  3. Prowadzący odtwarza drugi z filmów. Uczniowie, wciąż pracując w dotychczasowych grupach, wykonują polecenie nr 5: „Zastanów się, po której stronie sporu historyków staniesz. Czy uważasz, że narracja Galla Anonima jest wiarygodna, czy raczej jest to przekaz fikcyjny? Odpowiedź uzasadnij”. Po ustalonym czasie przedstawiciele grup przedstawiają swoje opinie wraz z uzasadnieniem, nauczyciel odnosi się do odpowiedzi.

  4. Każda z grup uczniowskich omawia w swoim gronie jedno z ćwiczeń zawartych w sekcji „Sprawdź się” (ćwiczenia od 1 do 6, grupy mogą losować kolejność ćwiczeń). Reprezentanci grup przedstawiają wyniki ustaleń dokonanych przez grupę, nauczyciel sprawdza poprawność wykonywanych zadań wraz z uczniami.

Faza podsumowująca:

  1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

  2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć i ocenia pracę grup uczniowskich, wskazując jej mocne i słabe strony, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Gall Anonim, Kronika polska, tłum. R. Grodecki, wstęp i oprac. M. Plezia, Wrocław 2003.

Nestor, Powieść minionych lat, tłum. F. Sielicki, Kraków 1968.

S. Szczur, Historia Polski. Średniowiecze, Kraków 2002.

A. Buko, Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej: odkrycia, hipotezy, interpretacje, Warszawa 2005.

Z. Kurnatowska, Początki Polski, Poznań 2001.

G. Labuda, Pierwsze państwo polskie, Kraków 1989.

G. Labuda, Mieszko I, Wrocław 2002.

P. Urbańczyk, Trudne początki Polski, Wrocław 2008.

P. Urbańczyk, Mieszko Pierwszy Tajemniczy, Toruń 2013.

S. Szczur, Historia Polski. Średniowiecze, Kraków 2002.

966. Narodziny Polski, „Pomocnik Historyczny Polityki” 8/2015.

Wskazówki metodyczne:

Film edukacyjny może zostać wykorzystany w lekcji powtórkowej poświęconej Polsce w okresie wczesnopiastowskim.

Sprawdź się