Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Motywy literackie: śmierć

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• dokona analizy motywu śmierci w tekstach literackich wybranych epok;

• scharakteryzuje ujęcia motywu śmierci w malarstwie;

• omówi symbolikę i istotę motywu tańca śmierci;

• dokona analizy tekstów kultury;

• wskaże podobieństwa i różnice w ujęciu motywu śmierci w tekście literackim.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• praca z tekstem;

• Web Quest.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Na dwa tygodnie przed planowaną lekcją nauczyciel zapowiada, że klasa będzie pracowała metodą WebQuestu. Przedstawia uczniom temat przyszłych zajęć: Motywy literackie: śmierć. Dzieli klasę na zespoły i przydziela im tematy prezentacji do przygotowania:
   – Realizacja motywu śmierci (każdy zespół w innej epoce literackiej).
   Nauczyciel informuje uczniów, że zespoły powinny podzielić się obowiązkami tak, żeby każdy uczestnik zajęć miał swoje zadanie. Jako źródła wskazuje materiał Motywy literackie: śmierć, inne materiały na portalu epodreczniki.pl, zbiory cyfrowe: Polona, Ninateka, Filmoteka Narodowa oraz inne portale gromadzące sprawdzone i opracowane zgodnie ze standardami treści. Uczniowie powinni skupić się na źródłach internetowych, ponieważ na tym polega metoda WebQuestu.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”.

Faza realizacyjna:

1. Zespoły przystępują do prezentacji efektów pracy. Grupy kolejno przedstawiają swoje tematy. Należy narzucić limit czasowy dla pojedynczej prezentacji tak, by każdy zespół miał okazję zaprezentować swój temat. Po zakończonej prezentacji każdej grupy wybrana lub chętna osoba wskazuje mocne i słabe strony wystąpienia.

2. Uczniowie, korzystając ze zdobytych informacji oraz mapy myśli uzupełniają obie mapy z e‑materiału o własne przykłady realizacji motywu śmierci z różnych epok.

3. Uczestnicy zajęć zapoznają się z galerią interaktywną dotyczącą motywu śmierci. Wskazują wspólne cechy dla poszczególnych przedstawień śmierci w literaturze i sztuce na przestrzeni wieków. Następnie w parach na podstawie wybranej realizacji – Mickiewicza, Leśmiana, Iwaszkiewicza lub Poświatowskiej – charakteryzują sposób widzenia i opisywania śmierci w kontekście tendencji epoki danego twórcy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie spośród tekstów omówionych w sekcji „Przeczytaj” wybierają jeden i określają funkcję motywu śmierci, jaki się w nim pojawia.

2. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące i prosi wybranych uczniów o odpowiedzi.

Praca domowa:

1. Wykonaj prezentację multimedialną ukazującą motyw śmierci w literaturze i sztuce przełomu wieków.

Materiały pomocnicze:

• Stanisław Katafias, Jednostka ludzka wobec śmierci i umierania. Niektóre filozoficzno‑etyczne problemy tanatologii, 1982.

• Nosowska Dorota, Słownik motywów literackich, Bielsko‑Biała 2004.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.