Ilustracja interaktywna przedstawia las. Pośrodku stoją tu dwa niskie nagrobki i trzy wysokie drewniane krzyże. Między nimi spacerują upiorne postaci. Pochylają głowy, pod oczami mają sińce. Pochód prowadzi istota trzymająca za rękę kilkuletnią dziewczynkę. Postaci są ubrane w obszerne, powłóczyste szaty. Po lewej stronie stoi mężczyzna w sile wieku. Postać ukazuje prawy profil. Mężczyzna ma zasłonięte czoło, głęboko osadzone oczy i sumiaste wąsy. Unosi głowę i ręce. Jest ubrany w czapkę uszankę i w średniej długości kurtkę przewiązaną pasem. Na stopach ma skóry przewiązane ciasno rzemieniem. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. Romantyczne zaświaty W twórczości romantyków świat doczesny: widzialny, materialny istnieje niejako równolegle ze światem duchów, „zaświatami”. Te obie rzeczywistości przeplatają się, śmierć jest –podobnie jak w średniowieczu – przejściem, bramą do innego świata. Taki obraz śmierci znajdujemy w II części Dziadów Adama Mickiewicza. Dramat rozgrywa się w niesamowitej scenerii – wieczorem w wiejskiej kaplicy, gdzie odbywa się pogański obrzęd dziadów. Przewodniczy mu Guślarz, a udział biorą w nim wszyscy mieszkańcy wsi. Przywołują dusze zmarłych i udzielają im pomocy, dzięki której będą mogły dostąpić zbawienia. Najważniejsze przesłanie utworu zawiera się w przekonaniu, że między światem żywych a umarłych istnieje wspólnota, rzeczywistości te przenikają się i uzupełniają. Żywi pomagają umarłym w „przejściu” do nieba, umarli udzielają żywym przestróg moralnych:

{audio}Adam Mickiewicz, Dziady (fragment)
Kto nie doznał goryczy ni razu,
Ten nie dozna słodyczy w niebie.
Bo kto nie był ni razu człowiekiem,
Temu człowiek nic nie pomoże.
Kto nie dotknął ziemi ni razu,
Ten nigdy nie może być w niebie., 2. Romantyczne zaświaty Charakterystyczny dla literatury romantycznej jest motyw śmierci samobójczej. Swego rodzaju modę na samobójstwo zapoczątkował Johann Wolfgang Goethe w swojej powieści epistolarnej Cierpienia młodego Wertera. Nieszczęśliwie zakochany w żonie przyjaciela młodzieniec, nie mogąc pogodzić się z odrzuceniem, postanawia się zastrzelić. Samobójstwo jest dla Wertera jedynym sposobem na wyzwolenie się od bólu i cierpienia. W ślady bohatera literackiego w owym czasie szło niestety wielu młodych ludzi…, 3. Romantyczne zaświaty {audio}Wolfgang von Goethe, Cierpienia młodego Wertera (fragment)
Loto, ja chcę umrzeć, to rzecz postanowiona, donoszę ci o tym bez wszelkiej romantycznej przesady, spokojnie rankiem tego samego dnia, w którym ujrzę cię po raz ostatni. Kiedy to czytać będziesz, grób pokrywał będzie martwe zwłoki człowieka, który nie mógł zaznać spokoju, ni szczęścia, człowieka, który do ostatniej chwili życia nie zaznał większej rozkoszy nad rozmowę z tobą. Przeżyłem noc straszną i, zaprawdę, noc błogosławioną zarazem. Ona to, utwierdziła mnie w postanowieniu i skłoniła mnie do tego, że umrę!
_{Indeks dolny Johann Wolfgang von Goethe, Cierpienia młodego Wertera, tłum. F. Mirandola, oprac. Z. Zagórowski, Kraków 1932.}

Ilustracja interaktywna przedstawia kobietę w trudnym do określenia wieku. Postać stoi wśród wysokich traw. Kobieta ukazuje lewy półprofil. Jej czoło jest niewysokie, brwi jasne i gęste, oczy bardzo małe. Ma wąski nos, małe usta i zarumienione policzki. Jej włosy są proste, długie, jasne i zaczesane do tyłu. Jest ubrana w długą koszulę na ramiączka. Jedno z nich, prawe zsuwa się z ramienia postaci. Kobieta wyciąga prawa rękę ku psu siedzącemu obok niej. Zwierzę jest dość duże. Ma spiczaste uszy, krzaczaste brwi i gęstą sierść. Podnosi głowę w kierunku kobiety i unosi ogon. Opis punktów umieszczonych na ilustracji: 1. Młodopolskie fantazje i upiory
Świdryga i Midryga Bolesława Leśmiana O śmierci Bolesław Leśmian pisał równie chętnie i często, jak o miłości. Obrazy śmierci w jego utworach są wyjątkowe – z jednej strony zawierają odniesienia do ludowych, pogańskich motywów i wyobrażeń, z drugiej – nawiązują do chrześcijańskich figur, takich jak Bóg, grzech, piekło, niebo. Przesycone są również młodopolskim zamiłowaniem do duchów, zaświatów i wszelkiego rodzaju „okropności”. Humorystyczna, groteskowa nuta osłabia ponury wydźwięk śmiertelnych wątków, nadając im miejscami wręcz humorystyczny wydźwięk – co jest doskonałą metodą oswajania trudnych, bolesnych tematów., 2. Młodopolskie fantazje i upiory
Świdryga i Midryga Bolesława Leśmiana W wierszu Świdryga i Midryga pobrzmiewają echa średniowiecznych tańców śmierci. Obraz dwóch wiejskich „opojów”, wirujących w upiornym tańcu z Południcą aż do szaleństwa i śmierci to niezwykła poetycka interpretacja słowiańskiego mitu o żeńskim demonie, doprowadzającym do omdlenia lub nawet śmierci żniwiarzy, którzy w samo południe przysnęli na otwartym polu., 3. Młodopolskie fantazje i upiory
Świdryga i Midryga Bolesława Leśmiana {audio}Bolesław Leśmian, Świdryga i Midryga (fragmenty)
Jeden wrzeszczał: »Konaj żywcem!«, a drugi: »Wciornaści«
Tańcowali aż do zdechu i aż do upaści!

Aż poczuli, że dziewczyna życie w tańcu traci,
I umarła jednocześnie we dwojej postaci. (...)

W dwóch ją trumnach ułożyli, ale w jednym grobie –
A już huczy echo ziemne – tańczą trumny obie!

Tańczą, ciałem nakarmione, syte i hulaszcze,
Ukazując co raz w tańcu niedomkniętą paszczę, (...)

Aż się kręci razem z nimi śmierć w skocznych lamentach,
Aż się wzdryga wnętrznościami przerażony cmentach! (…)

Aż wwichrzeni w mrok dwóch trumien, jak dwa błędne wióry,
Powpadali w otchłań śmierci nogami do góry!
_{Indeks dolny Bolesław Leśmian, Poezje, PIW 1973, s. 131–132.}

Fotografia interaktywna przedstawia dwoje młodych ludzi. Po lewej stronie stoi kobieta. Postać ukazuje prawy półprofil. Czoło kobiety jest odsłonięte. Ma ona cienkie brwi i lekko zmrużone oczy. Jej nos jest prosty, a usta duże i otwarte. Włosy kobiety są zaczesane równo na dwie strony, a ich końce są upięte nad uszami. Kobieta opiera prawa rękę o ostrze kosy. Jest obrana w koszulkę bez rękawów. Naprzeciw niej stoi mężczyzna. Ukazuje lewy profil. Gęste, kręcone i krótkie włosy zasłaniają czoło i oczy postaci. Mężczyzna jest ubrany w mundur. Prawą dłoń zaciska na trzonie kosy. W tle ukazana jest łąka. Opis punktów umieszczonych na zdjęciu: 1. Wiek XX – śmierć ciała
Brzezina Jarosława Iwaszkiewicza Opowiadanie jest swoistym studium umierania, ukazanym w kameralnej przestrzeni (leśniczówka) i na przykładzie relacji między zaledwie trzema bohaterami. Są nimi dwaj bracia Stanisław i Bolesław oraz wiejska dziewczyna Malina. Motyw śmierci zostaje tu wprowadzony na dwa sposoby: Bolesław niesie za sobą świeże i bolesne przeżycie śmierci swojej żony; natomiast ciężko chory na gruźlicę Stanisław przyjechał do leśniczówki, aby tu umrzeć. Relacje między braćmi są trudne, ich charaktery oraz sposób postrzegania świata – biegunowo różne. Realista Bolesław nie potrafi zrozumieć idealisty i artysty, jakim jest jego brat. Choroba Stanisława komplikuje wszystko jeszcze bardziej, podobnie jak jego romans z Maliną., 2. Wiek XX – śmierć ciała
Brzezina Jarosława Iwaszkiewicza Bliskość śmierci i erotyki jest kluczowa dla interpretacji utworu; życie człowieka zostaje tu przedstawione jako egzystencja tragiczna, rozdarta pomiędzy Erosem a Thanatosem. Ostatnie miesiące życia Stanisława sugestywnie to obrazują. Erotyka (romans z Maliną) daje mu szczęście, witalność, radość trwania, pozwala poczuć smak życia i walczyć z chorobą. Śmierć wszystko to niszczy i zamienia w chaos.

Zdjęcie interaktywne przedstawia stojącą, młodą kobietę. Twarz postaci jest owalna. Jej czoło zakrywa grzywka. Reszta włosów jest upięta z tyłu głowy. Brwi kobiety są ciemne, oczy zacienione. Ma niewielki nos i duże usta. Ubrana jest w letnią sukienkę trzyma d rękach torebkę. Opis punktów znajdujących się na fotografii: 1. Wiek XX – śmierć ciała
Tańcząca ze śmiercią. Poezja Haliny Poświatowskiej Halina Poświatowska (1935–1967), kojarzona głównie z utworami o tematyce miłosnej, od dziecka chorowała na serce. Poważna choroba odcisnęła piętno na życiu i twórczości poetki – świadomość kruchości życia i niepewności jutra towarzyszy jej na każdym kroku. Śmierć w utworach Poświatowskiej ma wymiar cielesny, fizjologiczny. Ciało, które bywa źródłem rozkoszy, jest również źródłem cierpienia i lęku., 2. Wiek XX – śmierć ciała
Tańcząca ze śmiercią. Poezja Haliny Poświatowskiej ***
znowu pragnę ciemnej miłości
miłości która zabija
tak o śmierć modli się
skazany

przyjdź dobra śmierci
rozrzutna bądź jak noc sierpniowa
bądź ciepła
dotknij mnie lekko

odkąd poznałam jej prawdziwe imię
przygotowuję moje serce
na ostatni urwany
wstrząs

_{Indeks dolny Halina Poświatowska, Wiersze wybrane, Wydawnictwo Literackie, 1993, s. 150.}, 3. Wiek XX – śmierć ciała
Tańcząca ze śmiercią. Poezja Haliny Poświatowskiej Oda do rąk
Bądźcie pozdrowione moje dłonie, palce moje chwytne (…)
Serdeczny palec lewej ręki ozdobiony raz pierścionkiem
owdowiały jest teraz i pozbawiony swej ozdoby. Ten, który mi dał pierścionek, już dawno nie ma palców, jego ręce splotły się w jedno z korzeniami drzewa.
Ręce moje tyle razy dotykające stygnących dłoni umarłych i ciepłych mocnych żywych dłoni. Umiejące pieścić niezwykle, w dotyku zatracające przestrzeń dzielącą istnienie od nieistnienia i niebo od ziemi. Ręce, którym nieobcy ból bezsilności, wczepione w siebie jak dwa przelękłe ptaki, bezdomne, szukające na oślep i wszędzie śladu twoich rąk.
_{Indeks dolny Halina Poświatowska, Wiersze wybrane, Wydawnictwo Literackie, 1993, s. 118}