Autor: Marta Kulikowska

Temat: Gdzie błąka się dusza daleka? Sens utworu Gdy tu mój trup... Adama Mickiewicza

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpozna w tekście środki artystycznego wyrazu i omówi ich funkcje;

• odczyta w utworze sensy uniwersalne;

• omówi utwór Gdy tu mój trup... w kontekście biograficznym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Gdzie błąka się dusza daleka? Sens utworu Gdy tu mój trup... Adama Mickiewicza”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1. z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Analiza i interpretacja tekstu. Wybrane wcześniej osoby – eksperci przedstawiają na forum zebrane informacje. W następnych krokach będą pełnić funkcję liderów grup. Klasa zostaje podzielona na zespoły 5–6‑osobowe. Każda grupa dostaje zestaw poleceń do opracowania:
   – Wstępne rozpoznanie: omówienie typu liryki, określenie podmiotu lirycznego i adresata).
   – Identyfikacja problematyki utworu.
   – Sformułowanie notatki z tezą interpretacyjną na temat utworu.
   – Przywołanie kontekstów (głównie biograficznego) oraz wynikających z własnego doświadczenia ucznia.
   Eksperci koordynują pracę swoich zespołów. Po ukończeniu zadania następuje wspólne omówienie wniosków.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel prosi, aby wybrany uczeń przeczytał polecenie: 1. z sekcji „Audiobook”. Następnie prosi uczniów, aby podzielili się na grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli? Na koniec prosi chętnego ucznia o podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Napisz interpretację drugiej strofy utworu Gdy tu mój trup... Zwróć uwagę na rozróżnienie pomiędzy rodziną a pokrewieństwem obecne w tym fragmencie, a także wyjaśnij, jak można rozumieć motyw ojczyzny myśli, który pojawia się w utworze.

Materiały pomocnicze:

• Adam Mickiewicz, Dzieła, t. 7: Listy, Mikołów 1922.

• Maria Cieśla‑Korytkowska, Autor, autor!, Kraków 2010.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.