Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Wirtualny mikroskop. Kwiat

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przeanalizujesz zasady przygotowania preparatu mikroskopowego z pylnika lilii.

• Dokonasz obserwacji mikroskopowej pylnika lilii oraz koszyczka stokrotki pospolitej.

• Rozpoznasz wybrane organy roślinne na preparacie mikroskopowym.

• Wymienisz nazwy kilku barwników histologicznych i określisz efekt barwienia wybranych związków chemicznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia laboratoryjne;

• obserwacja;

• analiza grafiki interaktywnej.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• zestaw do przygotowania preparatu mikroskopowego z tkanki roślinnej (zob. materiały pomocnicze – zał. 1), mikroskopy;

• zestaw do barwienia hematoksyliną i eozyną lub safraniną z zielenią trwałą (zob. materiały pomocnicze – zał. 2).

Przed lekcją:

1. Chętni uczniowie przynoszą świeże kwiaty do obserwacji mikroskopowej.

2. Nauczyciel przygotowuje na zajęcia preparaty do wykonania preparatu mikroskopowego z kwiatu (dla każdej grupy) oraz barwienia hematoksyliną i eozyną lub safraniną z zielenią trwałą (jeden zestaw) – zob. materiały pomocnicze.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie:
   – Jakie wyróżniamy elementu kwiatu?
   Wybrana osoba wszystkie odpowiedzi zapisuje na tablicy.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie dzielą się na 4‑osobowe grupy. Każdy zespół otrzymuje zestaw do przygotowania preparatu mikroskopowego z przyniesionych kwiatów. Uczniowie przygotowują preparat według instrukcji zawartej w sekcji „Przeczytaj”. Nauczyciel w razie potrzeby służy pomocą.

2. Nauczyciel lub chętny uczeń przedstawia proces przygotowywania barwnika do preparatu mikroskopowego, zgodnie z instrukcją zawartą w sekcji „Przeczytaj”. Uczniowie barwią przygotowany preparat, a następnie dokonują obserwacji pod mikroskopem. Chętni uczniowie wskazują rozpoznane elementy kwiatu.

3. Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzają obserwację pylnika lilii, zwracając uwagę, gdzie znajdują się ziarna pyłku (mikrospory). Następnie wykonują polecenie nr 2: „Wykonaj w zeszycie schematyczny rysunek pylnika lilii. Zwróć uwagę na kształt i lokalizację mikrospor. Zapisz powiększenie, z którego dokonano obserwacji komórki. Zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu”. Chętne osoby przedstawiają swój rysunek na forum klasy.

4. Uczniowie za pomocą wirtualnego mikroskopu przeprowadzają obserwację koszyczka stokrotki pospolitej, zwracając uwagę na wybarwienie oraz lokalizację kwiatów rurkowatych i języczkowatych. Następnie wykonują polecenie nr 1: „Przeciągnij prawidłowe nazwy i podpisz elementy budowy koszyczka stokrotki pospolitej (Bellis perennis)”. Wybrane osoby przedstawiają swoje rozwiązanie na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: „Na dzisiejszej lekcji nauczyłem/nauczyłam się...”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Symulacja interaktywna I” na lekcjach dotyczących budowy kwiatu.