Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Katarzyna Maćkowska

Przedmiot: Filozofia

Temat: Idealizm subiektywny George’a Berkeleya

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
VII. Filozofia i kultura europejska jako „przypisy do Platona”. Uczeń:
3) wyjaśnia sens potoczny i sensy filozoficzne terminu idealizm;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
II. Elementy historii filozofii.
5. Empiryzm brytyjski. Uczeń:
3) wskazuje na jedną z możliwych konsekwencji empiryzmu: sceptyczną (na przykładzie filozofii Davida Hume’a) bądź idealistyczną (na przykładzie filozofii George’a Berkeleya);
III. Wybrane problemy filozofii.
3. Wybrane spory metafizyczne (ontologiczne). Uczeń, definiując odpowiednie terminy i analizując argumenty, rekonstruuje następujące spory:
1) o stosunek rzeczy do umysłu (realizm – idealizm);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele lekcji (językiem ucznia):

  • Przedstawisz główne założenia empiryzmu brytyjskiego.

  • Scharakteryzujesz główne odmiany idealizmu.

  • Przedstawisz idealistyczne konsekwencje empiryzmu G. Berkeleya.

  • Przeanalizujesz fragmenty Traktatu o zasadach poznania G. Berkeleya.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • charakteryzuje empiryzm brytyjski, wskazując na cechy różnicujące z innymi koncepcjami filozoficznymi;

  • analizuje cechy głównych odmian idealizmu, w tym idealizmu Platońskiego;

  • wskazuje idealistyczne konsekwencje empiryzmu G. Berkeleya;

  • omawia fragmenty Traktatu o zasadach poznania G. Berkeleya.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • rozmowa kierowana.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie sobie przed kolejną lekcją, czym charakteryzuje się idealizm Platoński, i zastanowienie się, dlaczego określamy go mianem obiektywnego

Faza wprowadzająca:

  1. Po zalogowaniu na platformie nauczyciel prezentuje (na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika) temat lekcji oraz cele zajęć. Omawia lub ustala razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel sprawdza stan przedwiedzy uczniów, zadając im pytania o cechy Platońskiego idealizmu. Pyta uczniów, czym mógłby się charakteryzować idealizm subiektywny, jeśli chcielibyśmy zestawić go z idealizmem obiektywnym (Platońskim).

Faza realizacyjna:

  1. Metoda akwarium. Nauczyciel prosi uczniów, by podzielili się na dwie grupy. Informuje, że będą uczestniczyć w dyskusji na temat: Czy idee są niezależne od umysłu i obiektywne, czy są tylko wytworem ludzkiej wyobraźni? Wyjaśnia, że ten typ dyskusji określany jest jako akwarium.
    Nauczuciel przedstawia zasady: pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na zadany temat (jeśli uczniowie nie potrafią sami znaleźć argumentów, nauczyciel może na początku udzielić im podpowiedzi, zadając pytania). W tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu debaty. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji.
    Po zakończeniu debaty uczniowie mogą zamienić się rolami. Następnie nauczyciel prosi wybranych/chętnych uczniów o dokonanie oceny umiejętności prowadzenia dyskusji, trzymania się tematu, doboru argumentów itp. kolegów z grupy dyskutującej.

  2. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału: sekcjami „Przeczytaj” oraz „Mapa myśli”. Wspólnie zastanawiają się nad charakterystyką idealizmu sukiektywnego Berkeleya, wskazując na różnice z systemem Platona. Zapisują swoje wnioski w formie notatki w zeszycie.

  3. Ćwiczenia przedmiotowe. Nauczyciel wyświetla na tablicy ćwiczenie nr 4 i prosi uczniów, aby w parach przygotowali rozwiązanie na podstawie wskazówek zawartych w e‑materiale.

  4. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia nr 1‑3, a następnie 5‑6. Po wyznaczonym czasie nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi uczniów, udzielając im informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

  1. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

  1. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 7 i 8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

  • Winkler M., Commichau A., Sztuka prowadzenia wykładów i lekcji, Kraków 2008.

  • Walczak P., Metody aktywizujące w nauczaniu filozofii, w: „Analiza i egzystencja” 10 (2009).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.

Sprawdź się