Autorka: Dorota Czarny

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Konflikty na peryferiach Rosji

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

XIII. Ład międzynarodowy.

Uczeń:

11) przedstawia konflikty międzynarodowe i etniczne w azjatyckiej części obszaru poradzieckiego; lokalizuje je i wyjaśnia ich przyczyny oraz konsekwencje.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje proces rozpadu ZSRS oraz politykę głównych podmiotów politycznych, które w nim uczestniczyły;

• wymienia konflikty zbrojne na peryferiach byłego ZSRS i przedstawia istotę każdego z nich;

• wyjaśnia wpływ powyższych konfliktów na współczesne relacje międzynarodowe na obszarze postsowieckim.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• analiza tekstu źródłowego;

• rybi szkielet;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów lekcji.

2. Burza mózgów – wyjaśnienie pojęć „pierestrojka” i „obszar posowiecki”. Wszystkie odpowiedzi zapisywane są na tablicy. Po fazie twórczej następuje weryfikacja propozycji i wybór najlepszej definicji.

3. Podział klasy na cztery grupy, każda otrzymuje arkusz z zagadnieniami do opracowania, który posłuży do pracy metodą rybiego szkieletu. Zespoły wybierają osoby koordynujące, które będą odpowiedzialne za pracę w grupach.

Faza realizacyjna

1. Analiza zagadnień zawartych w materiale i wypisanie najistotniejszych informacji dotyczących rozpadu ZSRS.

Grupa 1 – terytorium i walka o władzę oraz różnorodność etniczna;

Grupa 2 – przyczyny geopolityczne i polityka Rosji;

Grupa 3 – rola organizacji międzynarodowych i rola mediów;

Grupa 4 – konsekwencje konfliktów.

Podczas pracy zespołów prowadzący rysuje szkic rybiego szkieletu, na którym uczniowie będą wypisywać czynniki opracowywanych problemów.

2. Prezentacja przydzielonych zagadnień i zapisanie ich w wyznaczonym miejscu na tablicy. W razie potrzeby nauczyciel koryguje wypowiedzi uczniów.

3. Dyskusja: „Jakie są twoim zdaniem dwa główne źródła wybuchu konfliktów zbrojnych w azjatyckiej części obszaru posowieckiego?”. Uczniowie odpowiadają na pytanie, uzasadniając swoje wypowiedzi.

4. Praca w grupach z audiobookiem. Po zapoznaniu się z materiałem zespoły wykonują ćwiczenie 1 dołączone do audiobooka. Następnie prezentują odpowiedzi na forum.

5. Wykonanie ćwiczeń interaktywnych wskazanych przez nauczyciela. Wspólne omówienie odpowiedzi.

Faza podsumowująca

1. Podsumowanie zajęć przez nauczyciela, zawierające informację zwrotną na temat pracy poszczególnych zespołów, oraz wyjaśnienia wątpliwości uczniów.

2. Wystawienie ocen cząstkowych za pracę w grupach i aktywność na lekcji.

Praca domowa:

Przygotuj trzy pytania, które mogłyby się znaleźć na kartkówce z omawianego tematu.

Materiały pomocnicze:

• Karta Narodów Zjednoczonych, bb.po.gov.pl.

• Putin: rozpad ZSRR to katastrofa, wprost.pl.

• Jakub Potulski, Quasi państwa na obszarze poradzieckim – Naddniestrze w rosyjskiej polityce zagranicznej, „Gdańskie Studia Międzynarodowe” 2018.

• Włodzimierz Marciniak, Rozgrabione imperium. Upadek Związku Sowieckiego i powstanie Federacji Rosyjskiej, Kraków 2004.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Na podstawie audiobooka uczniowie przed lekcją mogą w grupach przygotować zestawy pytań, które zostaną wykorzystane na podsumowanie tematu – quiz.