Autor: Joanna Kalinowska

Przedmiot: Historia

Temat: Testament Bolesława Krzywoustego. Przyczyny rozbicia dzielnicowego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia przyczyny wydania przez Bolesława III Krzywoustego dokumentu sankcjonującego podział kraju;

• wskazuje ziemie, które przypadły poszczególnym synom Bolesława;

• określa, jaki cel przyświecał władcy przy formułowaniu zasad sukcesji;

• przedstawia skutki rozbicia dzielnicowego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat zajęć i cele lekcji. Krótko omawia planowany przebieg zajęć.

2. Prowadzący poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji? Uczniowie formułują w ten sposób wiążące dla nich kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu dotyczącego testamentu Bolesława Krzywoustego. Uczniowie formułują pytania otwarte. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie z klasy i odpowiadają na nie.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie nr 2: „Opisz, jak zmienił się podział na dzielnice kraju po śmierci Krzywoustego w porównaniu ze stanem wcześniejszym. Wskaż, który z synów Bolesława Krzywoustego otrzymał dzielnicę należącą wcześniej do brata Krzywoustego”. Poleca uczniom, aby podzielili się na mniejsze grupy (do maksymalnie pięciu osób) i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź. W ten sposób uczniowie wykonują również następne polecenie, wyjaśniając, jakie znaczenie dla adminstrowania państwem miał określony przez Krzywoustego obszar tzw. dzielnicy senioralnej.

3. Praca z drugim multimedium („Audiobook + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z nagraniem. Tym razem pracują w parach. Wybrana osoba czyta polecenie nr 4 - „Wskaż dwie różnice w sposobach pisania o wydarzeniach przeszłych między dwoma historykami przytoczonymi w audiobooku. Który z tych sposobów bardziej do ciebie przemawia? Uzasadnij swoją odpowiedź”. Uczniowie przygotowują propozycję odpowiedzi, dyskutują w parach, następnie przedstawiciele wybranych dwójek uczniowskich odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć i ocenia prace uczniów, wskazując jej mocne i słabe strony.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 2 i 3 z sekcji „Audiobook + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

S. Szczur, Historia Polski. Średniowiecze, Kraków 2002.

Monarchia Piastów 1038–1399, red. M. Derwich, Warszawa–Wrocław 2003.

Wybór źródeł do historii Polski średniowiecznej (do połowy XV wieku), tom I: Społeczeństwo i państwo polskie do połowy XIII wieku, oprac. G. Labuda, B. Miśkiewicz, Poznań 1966.

Wielka historia Polski, tom 2, Dzieje Polski piastowskiej (VIII w.-1370); Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie na podstawie mapy interaktywnej przygotowują prezentację multimedialną będącą podsumowaniem lekcji.