Scenariusz zajęć

Autor: Marta Wróbel, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Rola związków magnezu i wapnia w organizmie człowieka

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń:

1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno‑komunikacyjnych.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne;

4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia rolę magnezu w organizmie człowieka;

• omawia rolę wapnia w organizmie człowieka;

• charakteryzuje skutki nadmiaru i niedoboru magnezu oraz wapnia w organizmie człowieka.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• metoda lekcji odwróconej;

• ćwiczenia uczniowskie;

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• film edukacyjny;

• analiza tekstu źródłowego;

• eksperyment chemiczny;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca w grupach;

• praca indywidualna;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami z dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przed lekcją:

Metoda lekcji odwróconej – uczniowie w domu zapoznają się z treściami zawartymi w e‑materiale oraz z filmem edukacyjnym, dotyczącym roli związków magnezu i wapnia w organizmie człowieka. Mają także za zadanie rozwiązać ćwiczenie 7 i 8 zawarte w e‑materiale, zakładka „Sprawdź się”.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje informacje zawarte we wprowadzeniu e‑materiału i włącza uczniów do dyskusji. Następnie zadaje uczniom pytanie: Jak myślicie, kawałek sera białego, czy duży plaster sera żółtego zawiera więcej wapnia?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół magnezu i wapnia – tworzenie map myśli na tablicy z informacjami na temat obu makroelementów i ich znaczenia dla człowieka.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy zadaniowe i rozdaje arkusze papieru A2/A3, mazaki. Jedna grupa pracuje nad opracowaniem zagadnienia: „Rola związków magnezu w organizmie człowieka”, a druga nad zagadnieniem: „Rola związków wapnia w organizmie człowieka”. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów, wspiera ich.

2. Po wyznaczonym czasie liderzy grup prezentują efekty pracy na forum klasy z wykorzystaniem techniki gadająca ściana. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną wypowiedzi uczniów, ewentualnie wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

3. Powrót do map myśli z fazy wstępnej i konfrontacja zapisów na tablicy z wiedzą nabytą podczas lekcji.

4. Chętni uczniowie prezentują odpowiedzi do ćwiczenia 7 i 8 z zakładki „Sprawdź się”, które uczniowie mieli wykonać w domu.

5. Uczniowie przygotują eksperyment w grupach (uczniowie losowo dobierają się w grpy) „W jakim płynie: wodzie, mleku czy soku z jabłek najszybciej rozpuści się tabletka musująca typu Calcium?”. Uczniowie formułują hipotezę, planują wykonanie eksperymentu w celu zweryfikowania hipotezy i przeprowadzają eksperyemnt. Hipotezę i obserwację zapisują w zeszycie przedmiotowym.

6. Okienko informacyjne – forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na cztery części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim okienku podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie okienko wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu.

7. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów. Przykładowe pytanie skierowane do uczniów: czym objawiają się niedobory wapnia u człowieka? Czym może skutkować nadmiar wapnia w organizmie człowieka? Jak się objawia niedobór magnezu w organizmie człowieka? Co przyczynia się do wypłukiwania magnezu z organizmu? Jakie produkty są bogate w magnez? Czym objawia się niedobór magnezu u człowieka?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Nauczyłem/nauczyłam się...

• Zrozumiałem/zrozumiałam, że...

• Zaskoczyło mnie...

• Dowiedziałem/dowiedziałam się...

• Łatwe było dla mnie...

• Trudne było dla mnie...

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia zawarte w zestawie ćwiczeń.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film edukacyjny uczniowie powinni wykorzystać przygotowując się do zajęć lub mogą go użyć podczas lekcji powtórzeniowej. Medium to mogą wykorzystać również uczniowie do uzupełnienia luk kompetencyjnych, którzy byli nieobecni na lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Czym objawiają się niedobory wapnia u człowieka?

• Czym może skutkować nadmiar wapnia w organizmie człowieka?

• Jak się objawia niedobór magnezu w organizmie człowieka?

• Co przyczynia się do wypłukiwania magnezu z organizmu?

• Jakie produkty są bogate w magnez?

• Czym objawia się niedobór magnezu u człowieka?

2. Nauczyciel przygotowuje:

• arkusze papieru A2/A3, mazaki, glutaki.

3. Doświadczenie chemiczne -  „W jakim płynie: wodzie, mleku czy soku z jabłek najszybciej rozpuści się tabletka musująca typu Calcium?”

Szkło i sprzęt laboratoryjny: zlewki, bagietki.

Odczynniki chemiczne: mleko, sok z jabłek, woda, tabletki musujące typu Calcium.