Dla nauczyciela

Autor: Marta Kulikowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Rozważania o szkole Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;

15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;

16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;

2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;

II. Kształcenie językowe.

1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:

1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;

4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:

1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;

6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;

IV. Samokształcenie.

1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

Lektura uzupełniająca

6) Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej (fragmenty);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne. Uczeń:

poznaje XVI‑wieczne poglądy na oświatę,
analizuje fragmenty księgi O szkole Andrzeja Frycza Modrzewskiego,
ocenia, jaki jest wpływ poziomu wykształecenia obywateli na losy państwa,
wyjaśnia, jak zmieniły się kompetencje i zadania nauczycieli od czasów Andrzeja Frycza Modrzewskiego do dziś.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
dyskusja panelowa.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z medium w sekcji „Audiobook”.
Następnie informuje uczniów, że będą dyskutowali na temat roli szkolnictwa w kształtowaniu społeczeństwa. Proponuje chętnym osobom, by przygotowały się do dyskusji panelowej na ten temat. Uczniowie samodzielnie decydują, w jakie role wejdą w debacie: uczniów, nauczycieli czy rodziców. Jedna osoba powinna przyjąć na siebie funkcję moderatora debaty.

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: nauczyciel pyta, jakie zadania stawiał szkole i nauczycielom Andrzej Frycz Modrzewski? Uczniowie odpowiadają swobodnie, korzystając z informacji zawartych w bloku tekstowym.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel zapowiada, że uczniowie wezmą udział w dyskusji panelowej na temat szkoły i szkolnictwa, ale poprzedzi ją wykonanie kilku ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się”.
Prowadzący poleca, by uczniowie, pracując w parach, wykonali ćw. 1, 2, 4 i 7. Po upływie wyznaczonego czasu wybrani uczniowie prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia ich pracę.
W odniesieniu do ćw. 7 nauczyciel otwiera dyskusję panelową: Czy aktualne jest dziś stwierdzenie Jana Zamojskiego „Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie”? Prowadzenie dyskusji przejmuje moderator, dbając o to, by przebiegała zgodnie z zasadą szacunku dla oponentów. Zadaje te same pytania „reprezentantom” nauczycieli, rodziców i uczniów. Wszyscy uczestnicy zajęć mogą zadawać pytania „ekspertom” i włączać się do debaty.
Po upływie wyznaczonego czasu nauczyciel prosi o podsumowanie dyskusji. Uczniowie notują wnioski z niej w zeszytach.

Faza podsumowująca:

Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...

Praca domowa:

Wykonaj ćw. 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.
Joanna Augustyniak, Oczekiwania młodzieży wobec współczesnej szkoły, Politechnika Koszalińska, artykuł dostępny w internecie.
Mirosław Szymański, Funkcje edukacji szkolnej w zmieniającym się społeczeństwie, [w:] B. Muchacka, M. Szymański (red.), Szkoła w świecie współczesnym, Kraków 2008.

Wskazówki metodyczne

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się