Dla nauczyciela

Autor: Martyna Wojtowicz

Przedmiot: Historia

Temat: Panowanie Mieszka I i chrzest Polski

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
IX. Polska w okresie wczesnopiastowskim. Uczeń:
1) wyjaśnia uwarunkowania narodzin państwa polskiego i jego chrystianizacji, z uwzględnieniem roli Mieszka I i Bolesława Chrobrego;
2) opisuje zmiany terytorialne państwa polskiego w X–XII w.;
3) rozpoznaje tendencje centralistyczne i decentralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w X–XII w.;
4) zestawia najważniejsze wydarzenia z dziejów Polski i Europy w X–XII w.
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
IX. Polska w okresie wczesnopiastowskim. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
2) charakteryzuje organizację państwa wczesnopiastowskiego;
3) dokonuje bilansu panowania władców piastowskich (do 1138 r.);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • opisuje, jakie znaczenie miał chrzest Polski;

  • określa charakter relacji polsko‑cesarskich za panowania Mieszka I;

  • charakteryzuje sposób, w jaki Mieszko I budował państwo.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel poleca jednemu uczniowi lub uczennicy przeczytanie wyświetlonego tematu zajęć. Następnie ustala kryteria sukcesu.

  2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji. Pyta uczniów: Z jakimi wydarzeniami kojarzy im się postać Mieszka I? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje, które wybrany uczeń może zapisywać na tablicy.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na 5‑osobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

  2. Praca z multimedium („Linia chronologiczna”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie 2: „Na podstawie cytowanych na linii chronologicznej tekstów źródłowych określ charakter relacji polsko‑cesarskich za panowania Mieszka I. Zastanów się, czy możemy tu mówić o stanie podległości. Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do konkretnych cytatów źródłowych”. Poleca uczniom, aby podzielili się na grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź o istotne informacje, które zostały pominięte i udziela uczniom informację zwrotną.

  3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z filmem i wykonują wskazane przez nauczyciela polecenie do filmu.

  4. Jako podsumowanie uczniowie w parach wykonują ćwiczenie 4 „Zapoznaj się z przytoczonym niżej tekstem źródłowym pióra XII‑wiecznego kronikarza piastowskiego, a następnie go zinterpretuj”. Zastanawiają się nad charakterem relacji i jej znaczeniem w kontekście państwa polskiego. Nauczyciel obserwuje postęp pracy i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?

  2. Uczniowie, pracując w parach, tworzą krzyżówkę dotyczącą chrztu Polski i podsumowującą zajęcia. Pary siedzące obok siebie wymieniają się krzyżówkami i je rozwiązują.

Praca domowa:

  1. Wykonaj polecenie nr 3 z sekcji „Linia chronologiczna”.

Materiały pomocnicze:

Anonim tzw. Gall, Kronika, ks. I, rozdz. 4.

Pomniki dziejowe Polski, seria II, t. 1, Kraków 1946.

Wiek V–XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, St. Lenard, Warszawa 2003.

M. Barański, Historia Polski średniowiecznej, Poznań 2012.

S. Koper, Piastowie. Wędrówki po Polsce pierwszej dynastii, Warszawa 2013.

Wielka historia Polski, t. 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

E. Brudnik, A. Moszyńska, B. Owczarska, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2011.

Wskazówki metodyczne:

  • Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Linia chronologiczna”, aby przygotować się do późniejszej pracy.

Film + Sprawdź się