Scenariusz zajęć

Autor: Robert Wróbel, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jak otrzymać kwas siarkowy(VI) z pierwiastków?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

7) projektuje i przeprowadza doświadczenia pozwalające otrzymać różnymi metodami: wodorotlenki, kwasy i sole; pisze odpowiednie równania reakcji.

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

7) projektuje i przeprowadza doświadczenia pozwalające otrzymać różnymi metodami: wodorotlenki, kwasy i sole; pisze odpowiednie równania reakcji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• przedstawia etapy syntezy kwasu siarkowego(VI);

• pisze równania reakcji, jakim ulegają związki siarki;

• omawia przemysłowe otrzymywanie kwasu siarkowego(VI).

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• metoda 635;

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• symulacja interaktywna;

• róża wiatrów.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, kreda/pisak;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje informacje zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału.

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się odpowiedzieć na pytanie, jak można otrzymać kwas siarkowy(VI).

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które zapisują na kartkach i gromadzą w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel informuje uczniów, że ich zadaniem jest zaproponowanie metody otrzymania kwasu siarkowego(VI) z pierwiastków. Zajmą się rozstrzygnięciem tego problemu, pracując metodą 635. Nauczyciel wyjaśnia zasady. Następnie dzieli losowo uczniów na sześć grup, rozdaje arkusze papieru A3, mazaki. Zadaniem każdej z grup jest zapisanie trzech pomysłów, jak otrzymać kwas siarkowy(VI). Na realizację zadania uczniowie mają pięć minut. W tym czasie mogą korzystać z wszelkich dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału. Zapisują pomysły swojej grupy na arkuszach papieru. Po upływie pięciu minut, między grupami wymieniają się arkuszami z zapisem pomysłów. Teraz każda z grup zamienia się w panel ekspertów – ich zadaniem jest krytyczna ocena pomysłów kolegów i koleżanek z innej grupy, zapisanie wniosków z tej oceny i kontrargumentów do każdego z trzech pomysłów. Na to zadanie również mają pięć minut. Grupowe panele ekspertów kolejno podają swoje rozwiązania i zapisują je na tablicy. Jako podsumowanie ćwiczenia, nauczyciel przeprowadza głosowanie/krótką dyskusję. Powrót do fazy wstępnej – uczniowie podczas pracy porównują swoje wypowiedzi.

2. Nauczyciel poleca uczniom prace z symulacją interaktywną. Zapoznają się z poleceniem i wykonują zawarte w medium ćwiczenia.

3. Uczniowie rozwiązują zadania zawarte w części „Sprawdź się” e‑materiału. Pod koniec pracy przedstawiają swoje rozwiązania na forum.

Faza podsumowująca:

1. Róża wiatrów (patrz materiały pomocnicze). Nauczyciel, poprzez zastosowanie tego narzędzia, może dokonać ewaluacji zajęć, umieszczając nazwy elementu podlegającego ocenie, np. atmosfera zajęć, przydatność materiałów, stopień zaangażowania uczniów, zainteresowanie tematem, stopień opanowania zagadnienia wynikający z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji, stopień trudności materiału, atrakcyjność lekcji i etc. Przygotowaną „różę” nauczyciel rozdaje uczniom i prosi o zaznaczenie na każdej osi punktu odpowiadającego ocenie. Następnie punkty na sąsiednich osiach uczniowie łączą ze sobą i w ten sposób każdy otrzymuje swoją „różę”, którą wręcza prowadzącemu. Nauczyciel może odnieść się do tego ogólnie w ramach podsumowania, po wcześniej analizie.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują zawarte w sekcji „Sprawdź się”pozostałe ćwiczenia, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

2. Opisz dwie metody otrzymywania kwasu siarkowego(VI).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Symulacja interaktywna może być wykorzystana podczas lekcji do zobrazowania uczniom metod otrzymywania kwasu siarkowego(VI). Uczniowie mogą medium wykorzystać podczas przygotowywania się do lekcji/pracy kontrolnej, a nieobecni na lekcji do samokształcenia i uzupełnienia luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel przygotowuje arkusze papieru A3, mazaki.

2. Nauczyciel przygotowuje do ewaluacji lekcji różę wiatrów. Róża wiatrów jest jedną z graficznych metod, która pozwala ocenić jednocześnie wiele elementów zajęć. W przypadku ewaluacji zajęć, na osiach w miejsce kierunku umieszcza się nazwę elementu podlegającego ocenie (atmosfera zajęć, przydatność materiałów, stopień zaangażowania uczniów, zainteresowanie tematem, stopień opanowania zagadnienia wynikający z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji, stopień trudności materiału, atrakcyjność lekcji). Liczba osi jest dowolna i może być rozbudowywana w zależności od potrzeb. Linię osi dzieli się na odcinki i przypisuje im odpowiednie wartości – od 1 do 10 lub skalę ocen 1‑6. Tak przygotowaną „różę” rozdaje się uczestnikom i prosi o zaznaczenie na każdej osi punktu odpowiadającego ocenie. Następnie punkty na sąsiednich osiach uczniowie łączą ze sobą i w ten sposób każdy otrzymuje swoją „różę”, którą wręcza prowadzącemu.

3. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jaki wzór sumaryczny i strukturalny ma kwas siarkowy(VI)?

• Jakie właściwości fizykochemiczne ma kwas siarkowy(VI)?