Dla nauczyciela

Autor: Joanna Kalinowska

Przedmiot: Historia i teraźniejszość, Historia

Temat: Rozszerzanie Unii Europejskiej na Wschód

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
LIV. Świat na przełomie tysiącleci. Uczeń:
4) charakteryzuje kontynuację procesu integracji w Europie i przedstawia główne etapy rozwoju Unii Europejskiej.
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
VII. Świat i Polska w pierwszych dwóch dekadach XXI wieku. Uczeń:
6) omawia proces zmiany Unii Europejskiej w okresie po wstąpieniu Polski w jej struktury (wzrost pozycji Niemiec, zjawiska kryzysowe związane z imigracją, niestabilnością strefy euro, Brexitem i epidemią wywołaną wirusem SARS‑CoV‑2, a także kontrowersje ustrojowe i ideologiczne na forum instytucji unijnych);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • omawia przyczyny rozszerzania Unii Europejskiej na Wschód;

  • wymienia etapy rozszerzania Unii Europejskiej i państwa, które do niej przystąpiły w XXI w.;

  • wyjaśnia obawy państw Europy Zachodniej dotyczące rozszerzania Unii Europejskiej.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca uczniom, aby przypomnieli sobie etapy integracji europejskiej po II wojnie światowej.

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wyświetla uczniom na tablicy temat oraz cele lekcji, a następnie omawia zaplanowany przebieg zajęć.

  2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Poleca jednej osobie krótko przypomnieć etapy integracji europejskiej do momentu powstania Unii Europejskiej. W razie potrzeby uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

  2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem i wykonują w parach polecenie 3: „Wyjaśnij przyczyny zahamowania dalszego rozwoju terytorialnego Unii Europejskiej”. Po ustalonym czasie wybrana para prezentuje swoją propozycję odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą dopowiadać informacje ważne z ich punktu widzenia. Prowadzący czuwa nad poprawnością wykonywanych zadań.

  3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie przechodzą do sekcji „Film + Sprawdź się” i wykonują indywidualnie ćwiczenia 1, 2 i 5. Na koniec wspólnie omawiają poprawność wykonanych ćwiczeń.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Czy waszym zdaniem Unia Europejska dalej powinna się rozszerzać na Wschód? Może przeprowadzić głosowanie, a następnie poprosić wybranych uczniów (lub ochotników) o wypowiedź wraz z uzasadnieniem swojego stanowiska.

  2. Uczniowie, pracując w parach, tworzą krzyżówkę podsumowującą zajęcia. Pary siedzące obok siebie wymieniają się krzyżówkami i je rozwiązują.

  3. Na zakończenie nauczyciel podsumowuje przebieg zajęć oraz ocenia pracę uczniów.

Praca domowa:

  1. Zapoznaj się z filmami w sekcji „Film + Sprawdź się”, a następnie wykonaj dołączone do nich polecenia.

Materiały pomocnicze:

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2012.

K. Kersten, Europa zjednoczona, Europa podzielona (1944–1989), „Mówią Wieki” 1995, nr 6.

Wielka Historia Świata, t. 12, Od drugiej wojny światowej do XXI wieku, pod red. W. Rojka, Kraków 2018.

Dzieje wspólnej Europy. Od Cesarstwa Rzymskiego do Unii Europejskiej, „Pomocnik Historyczny Polityki” 2019, nr 1.

S. Parzymies, Unia Europejska od Maastricht do Lizbony. Polityczne aspekty aktywności, Warszawa 2012.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się z filmami przed zajęciami, a wybrani uczniowie na ich podstawie (oraz na podstawie treści sekcji „Przeczytaj”) opracowują prezentację multimedialną, którą zaprezentują podczas fazy realizacyjnej.

Film + Sprawdź się