Scenariusz zajęć

Autor: Agata Jarszak‑Tyl, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jak powstają orbitale o hybrydyzacji spIndeks górny 3³

Adresat: III etap edukacyjny, liceum, technikum – zakres rozszerzony;  uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

III. Wiązania chemiczne. Oddziaływania międzycząsteczkowe. Uczeń:

3) wyjaśnia tworzenie orbitali zhybrydyzowanych zgodnie z modelem hybrydyzacji, opisuje ich wzajemne ułożenie w przestrzeni.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• definiuje pojęcia: orbital atomowy, orbital zhybrydyzowany,

• analizuje tworzenie się orbitali zhybrydyzowanych typu spIndeks górny 3³ z orbitali atomowych,

• formułuje wnioski dotyczące typu hybrydyzacji i wynikającej z niej geometrii różnych cząsteczek.

Strategie:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów,

• dyskusja dydaktyczna,

• analiza materiału źródłowego,

• ćwiczenia uczniowskie,

• technika zdań podsumowujących.

Forma pracy:

• praca zbiorowa;

• praca w parach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do Internetu/tablety/smartfony,

• słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica,

• pisak/kreda,

• rzutnik multimedialny,

• podręcznik.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje pytania zawarte w e‑materiale, np. Co dzieje się z orbitalami atomowymi podczas hybrydyzacji?

2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele, które uczniowie zapisują w portfolio.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Wspólne omówienie znaczenia słowa hybryda/ hybrydowy/ hybrydyzacja. Burza mózgów wokół pojęcia hybrydyzacji typu spIndeks górny 3³.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel odsyła uczniów do analizy tekstu źródłowego w e‑materiale oraz innych źródłach informacji, np. Khan Academy (Orbitale o hybrydyzacji spIndeks górny 3³ oraz wiązania sigma – film z polskimi napisami).

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej modele orbitali atomowych, a chętni bądź wskazani uczniowie omawiają, na czym polega hybrydyzacja spIndeks górny 3³, po czym uczniowie sporządzają w zeszycie krótką notatkę na temat hybrydyzacji typu spIndeks górny 3³.

3. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej animację z medium bazowego „Jak powstają orbitale o hybrydyzacji spIndeks górny 3³”, po czym uczniowie sprawdzają zdobytą wiedzę, wykonując wspólnie ćwiczenia załączone do medium. Chętni lub wskazani uczniowie podchodzą do tablicy interaktywnej i rozwiązują zadania na forum klasy.

4. Nauczyciel prosi uczniów o pracę w parach i wykonanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale w części „Sprawdź się”. Uczniowie, korzystając z tabletów/smartfonów lub komputerów, rozwiązują zadania i nawzajem sprawdzają swoje odpowiedzi, korzystając ze wskazówek oraz kluczy zamieszczonych do zadań.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów, wykorzystując pytania z e‑materiału. Przykładowe pytania:

• Czym się różnią orbitale zhybrydyzowane od orbitali atomowych?

• Hybrydyzacji uległy jeden orbital typu s oraz trzy orbitale typu p - określ, jakiego typu hybrydyzacji możemy się spodziewać?

• Jaką budowę mają cząsteczki, w których atom centralny ma hybrydyzację spIndeks górny 3³?

2. Jako podsumowanie lekcji, nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Nauczyciel prosi uczniów o stworzenie modeli orbitali o hybrydyzacji spIndeks górny 3³.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Animacja „Jak powstają orbitale o hybrydyzacji spIndeks górny 3³?” może być wykorzystana przez uczniów podczas przygotowywania się do zajęć dotyczących powstawania wiązań πpi oraz σsigma.

Materiały pomocnicze:

• arkusze papieru,

• mazaki do zapisania pytań podumowujacych lekcję.

Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Czym się różnią orbitale zhybrydyzowane od orbitali atomowych?

• Jeżeli hybrydyzacji uległy 1 orbital typu s oraz 3 orbitale typu p to jakiego typu hybrydyzacji możemy się spodziewać?

• Jaką budowę mają cząsteczki w których atom centralny ma hybrydyzację spIndeks górny 3³?