Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Jakie zadania realizuje państwo wobec jednostki?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

2) charakteryzuje atrybuty państwa jako organizacji politycznej (terytorialność, przymusowość, suwerenność zewnętrzna i wewnętrzna); przedstawia cechy władzy państwowej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• objaśnia funkcje współczesnego państwa;

• ocenia wpływ instytucji państwa na życie jednostki;

• uzasadnia znaczenie działań państwa dla rozwoju społeczeństwa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• duże arkusze papieru dla każdej grupy;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Nauczyciel prosi uczniów, by wyobrazili sobie, czym dla nich jest państwo. Uczniowie odpowiadają na pytanie: „Jakie korzyści dla jednostki płyną z istnienia państwa?”.

3. Burza mózgów. Uczniowie podają swoje propozycje. Moderator zapisuje je na tablicy. Po zakończeniu fazy twórczej następuje wspólna weryfikacja pomysłów. Porównanie pomysłów z informacjami zamieszczonymi w schemacie obrazującym funkcje: zewnętrzną i wewnętrzną państwa.

Faza realizacyjna

1. Podział klasy na dwie grupy. Każda z nich na arkuszu papieru przygotowuje mapę myśli:

I grupa – funkcja zewnętrzna;
II grupa – funkcja wewnętrzna.

2. Uczniowie podają swoje pomysły, a wyznaczony moderator zapisuje je na karcie w formie mapy myśli/pojęć, której centralnym punktem jest zapisany problem. Po wykonaniu zadania grupy wymieniają się arkuszami i wzajemnie weryfikują swoje prace.

3. Prezentacja poprawionych map i wyjaśnienie uwag. Nauczyciel czuwa nad poprawnością przekazywanych informacji. Uzupełnienie map.

4. Praca z multimedium – animacja. Uczniowie podczas projekcji wynotowują funkcje, które powinno pełnić państwo. Następnie dyskutują o tym, jaką rolę te funkcje odgrywają w codziennym życiu obywateli. Czy państwo wywiązuje się w tym zakresie ze swoich obowiązków? Wybrane osoby przedstawiają podsumowanie i wnioski.

5. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela. Wspólna weryfikacja odpowiedzi.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat: „Jaki jest waszym zdaniem stosunek obywateli do instytucji państwa? Czy szanują jego instytucje i przestrzegają stanowionego przez nie prawa? Czy należy coś zmienić w zachowaniu obywateli?”. Uczniowie przedstawiają swoje opinie, dyskutują, a na koniec prezentują wnioski.

2. Na zakończenie nauczyciel krótko przedstawia najważniejsze zagadnienia omówione na zajęciach. Odpowiada na dodatkowe pytania uczniów i wyjaśnia wszelkie ich wątpliwości. Uczniowie uzupełniają notatki.

Praca domowa:

Przedstaw kilka przykładów realizacji przez państwo swoich funkcji na poziomie lokalnym.

Materiały pomocnicze:

Konstanty Adam Wojtaszczyk, Wojciech Jakubowski, Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2018.

Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut, Leksykon politologii, Wrocław 2002.

Andrew Heywood, Politologia, Warszawa 2011.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Na podstawie multimedium uczniowie mogą przygotować debatę oksfordzką na temat: „Czy państwo jest potrzebne?”. Animacja może też być podstawą do stworzenia przez chętne osoby quizu dla reszty klasy.