Sprawdź się
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.Art. 67
1. Obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Zakres i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa.
2. Obywatel pozostający bez pracy nie z własnej woli i niemający innych środków utrzymania ma prawo do zabezpieczenia społecznego, którego zakres i formy określa ustawa.
Art. 68
1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.
2. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.
3. Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.
4. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.
5. Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.
Art. 69
Osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej.
Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 28.02.2020 r.].
Zaznacz, o jakiej funkcji państwa jest mowa w przytoczonym fragmencie tekstu.
- funkcja gospodarczo-organizatorska
- funkcja socjalna
- funkcja edukacyjna
- funkcja zewnętrzna
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.Art. 35
1. Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim należącym do mniejszości narodowych i etnicznych wolność zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury.
2. Mniejszości narodowe i etniczne mają prawo do tworzenia własnych instytucji edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie tożsamości religijnej oraz do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących ich tożsamości kulturowej.
(…)
Art. 70
1. Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18. roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa.
2. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Ustawa może dopuścić świadczenie niektórych usług edukacyjnych przez publiczne szkoły wyższe za odpłatnością.
3. Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. Obywatele i instytucje mają prawo zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz zakładów wychowawczych. Warunki zakładania i działalności szkół niepublicznych oraz udziału władz publicznych w ich finansowaniu, a także zasady nadzoru pedagogicznego nad szkołami i zakładami wychowawczymi, określa ustawa.
4. Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp do wykształcenia. W tym celu tworzą i wspierają systemy indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów. Warunki udzielania pomocy określa ustawa.
5. Zapewnia się autonomię szkół wyższych na zasadach określonych w ustawie.
Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 28.02.2020 r.].
Rozstrzygnij, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Państwo polskie pełni funkcję edukacyjną, finansując wyłącznie szkoły publiczne. | □ | □ |
| Funkcja edukacyjna realizowana jest poprzez wspieranie przez państwo indywidualnych potrzeb uczniów i studentów. | □ | □ |
| W ramach funkcji edukacyjnej państwo wprowadziło obowiązek szkolny do ukończenia studiów. | □ | □ |
| Funkcja edukacyjna państwa realizowana jest również wobec przedstawicieli mniejszości narodowych. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.
Encyklopedia zarządzaniaGospodarka narodowa jest działalnością gospodarczą prowadzoną na terytorium danego państwa. Używa się też terminu: gospodarka krajowa, gospodarstwo krajowe. Czasem także określa się gospodarkę mianem wielkiego systemu społecznego. Podkreśla się przez to, że gospodarka narodowa jest pewną całością, na którą składają się sprzężone ze sobą elementy, które służą wspólnemu celowi. Tym celem jest zaspokojenie potrzeb ludzi żyjących w społeczeństwie poprzez produkcję dóbr i usług oraz ich podział między członków społeczeństwa.
Źródło: Katarzyna Cudek, Joanna Sokołowska, Encyklopedia zarządzania, dostępny w internecie: mfiles.pl [dostęp 2.04.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.
Encyklopedia zarządzaniaDziałania na rzecz zapewnienia zewnętrznego bezpieczeństwa państwa
Oznacza to podejmowanie działań gwarantujących niepodległość, suwerenność i integralność terytorialną państwa. Mogą one służyć zwiększaniu zdolności obronnych jednostki lub bezpieczeństwa w wymiarze międzynarodowym. Funkcja ta może być realizowana poprzez udział w organizacjach transnarodowych, organizacjach społeczno‑gospodarczych i politycznych.
Utrzymywanie i rozwijanie stosunków z innymi państwami
Chodzi tu o zależności polityczne, gospodarcze oraz kulturalne w wymiarze międzynarodowym. Ta funkcja przejawiać się może podtrzymywaniem wielokierunkowych stosunków organów państw, takich jak służby dyplomatyczne, ministerstwa, czy przez jednostki (np. monarchowie i prezydenci). Realizacja jej polegać może na wymianie przedstawicielstw państw, udziale w konferencjach międzynarodowych i w konsekwencji podpisywaniu umów i aktów prawnych.
Działania sprzyjające przepływowi informacji oraz kontaktom międzyludzkim
Ten element składowy funkcji zewnętrznej jest zależny od rozwoju infrastruktury technicznej oraz tworzenia ku temu podstaw prawnych. Na ich intensywność państwo może wpływać poprzez ustanawianie regulacji paszportowych, wizowych czy komunikacyjnych. Należy zauważyć, że ta funkcja państwa nabiera znaczenia z uwagi na szybki rozwój stosunków międzynarodowych.
Źródło: Karolina Rubacha, Michał Truszkowski, Encyklopedia zarządzania, dostępny w internecie: mfiles.pl [dostęp 2.04.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.
Współczesne ujęcie funkcji państwaFunkcja innowacyjna oparta jest na procesie zmian, które zostają wprowadzone do instytucji państwa. Wskazanie kierunku tych zmian, czy też zapoczątkowanie, jest tu sprawą kluczową. W systemie mogą pojawić się nowe elementy, które wpływają na zmiany tego systemu lub zasady jego funkcjonowania. Andrzej Korybski wskazuje jako przykład „przeobrażenia struktury własnościowej”, które dokonały się w Polsce po 1989 r. Czy jednak nie należałoby zwrócić uwagę, iż innowacja stanowi także, a może przede wszystkim, nowy pomysł, rozwiązanie, które powoduje, że dane państwo może lepiej funkcjonować, i w pewien sposób jest to związane z procesem modernizacji.
W każdym wypadku bardzo dużo zależy od osób, które odgrywają ważną rolę w systemie i przyjmują przez to powinność liderów, mając za sobą określone uprawnienia i cały system organizacji państwa. Niewątpliwie nie tylko jednostki są ważne w całym procesie, ale mogą być decydujące.
Źródło: Krzysztof Sidorkiewicz, Współczesne ujęcie funkcji państwa, „Studia Elbląskie” 2010, nr 11.
Przeanalizuj stwierdzenia w tabeli i określ, czy są prawdziwe, czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Przykładem funkcji innowacyjnej mogą być przemiany polityczne w Polsce po 1989 r. | □ | □ |
| Modernizacja państwa powinna być dokonywana pod kierownictwem instytucji państwa. | □ | □ |
| Funkcja innowacyjna jest próbą zachowania istniejących stosunków społecznych. | □ | □ |
| W procesie modernizacji liczy się przede wszystkim pozytywne zaangażowanie jednostek. | □ | □ |
Zapoznaj się z materiałami źródłowymi i wykonaj zadanie.
Źródło I
Interpelacja nr 1587 do ministra kultury i dziedzictwa narodowego w sprawie współfinansowania projektu rozbudowy Teatru Polskiego w Szczecinie ze środków budżetu państwaSzanowny Panie Ministrze,
Szczecin jako jedyne miasto wojewódzkie w Polsce nie posiada nowoczesnej sceny teatralnej. Należy podkreślić, iż w województwie zachodniopomorskim niewiele jest placówek o tak silnym oddziaływaniu ponadregionalnym. Teatr Polski w Szczecinie spełnia rolę kulturotwórczą w najbardziej bezpośredni sposób, realizuje inscenizacje kanonu rodzimej i światowej literatury. W związku z planowaną rozbudową Teatru Polskiego w Szczecinie sejmik województwa zachodniopomorskiego podjął uchwałę, apel w sprawie współfinansowania rozbudowy Teatru Polskiego w Szczecinie ze środków budżetu państwa (...).
Źródło: Norbert Olbrycki, Interpelacja nr 1587 do ministra kultury i dziedzictwa narodowego w sprawie współfinansowania projektu rozbudowy Teatru Polskiego w Szczecinie ze środków budżetu państwa, 7.03.2016 r., dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 2.04.2020 r.].
Źródło II
