Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Autor: Marcin Małecki, Krzysztof Błaszczak
Przedmiot: chemia
Temat: Co to są bimetale i jakie mają zastosowanie?
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Poziom podstawowy i rozszerzony
Wymagania ogólne
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:
1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;
2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne;
4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną.
Wymagania szczegółowe
Poziom podstawowy
X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:
2) opisuje podstawowe właściwości fizyczne metali i wyjaśnia je na podstawie znajomości natury wiązania metalicznego.
Poziom rozszerzony
X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:
2) opisuje podstawowe właściwości fizyczne metali i wyjaśnia je na podstawie znajomości natury wiązania metalicznego.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
analizuje budowę bimetali;
opisuje właściwości bimetali;
wyjaśnia właściwości bimetali w kontekście ich zastosowań.
Strategie nauczania:
asocjacyjna.
Metody i techniki nauczania:
dyskusja dydaktyczna;
ćwiczenia uczniowskie;
analiza materiału źródłowego;
termometr;
symulacja interaktywna;
technika zdań podsumowujących.
Formy pracy:
praca zbiorowa;
praca w parach;
praca indywidualna.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
rzutnik multimedialny;
tablica interaktywna/tablica i kreda, pisak.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wyświetla okładkę e‑materiału. Zadaje uczniom pytanie: Dlaczego piekarnik po ustaleniu odpowiedniej temperatury przestaje się nagrzewać? Dlaczego prasując ubrania nie musimy się martwić, że żelazko będzie zbyt mocno rozgrzane?
Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów: Co się stanie, jeżeli dwa metale o różnej rozszerzalności cieplnej połączymy ze sobą? Co to jest rozszerzalność cieplna, jak można ją zmierzyć? Gzie w życiu codziennym spotykamy się z jej pozytywnymi i negatywnymi skutkami?
Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się z treściami w dostępnych źródłach informacji, w tym w e‑materiale, dotyczącymi budowy bimetali i współczynnika rozszerzalności. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie omawiają budowę bimetali i interpretują znaczenie współczynnika rozszerzalności. Powrót do fazy wstępnej i skonfrontowanie wyjaśnienia pojęcia bimetale.
Uczniowie zapoznają się z treściami w dostępnych źródłach informacji, w tym w e‑materiale, dotyczącymi kryteriów, jakie powinny spełniać bimetale i zastosowań bimetali. Po wyznaczonym czasie nauczyciel inicjuje dyskusję i włącza uczniów – na temat wymogów, jakie stawia się bimetalom i jakie jest praktyczne zastosowanie bimetali w życiu człowieka.
Nauczyciel odsyła uczniów do symulacji interaktywnej. Uczniowie w parach zapoznają się z poleceniem zawartym w medium i wykonują je.
Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania. Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie chętny uczeń z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na tablicy. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Na zakończenie nauczyciel stosuje narzędzie do oceny stopnia opanowania wiadomości i umiejętności z zastosowaniem termometru przez uczniów. Uczniowie na skali temperatury zaznaczają cenkami, w jakim stopniu opanowali zagadnienia wynikające z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji. Jeżeli ze skali będzie wynikał niski poziom temperatury, uczniowie zastanawiają się, w jaki sposób podnieść swój poziom posiadanej wiedzy?
Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:
Przypomniałem/łam sobie, że...
Co było dla mnie łatwe...
Czego się nauczyłam/łem...
Co sprawiało mi trudność...
Praca domowa:
Nauczyciel prosi uczniów o dokończenie ćwiczeń zawartych w e‑materiale w części „Sprawdź się”, których nie zdążyli wykonać na lekcji.
Propozycja dla chętnych uczniów - samodzielne wykonanie bimetalu z dostępnych powszechnie metali.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Symulacja interaktywna może być wykorzystana w trakcie lekcji oraz podczas przygotowywania się ucznia do sprawdzianu lub do zdobycia wiedzy w razie nieobecności ucznia na lekcji.
Materiały pomocnicze:
Nauczyciel przygotowuje na arkuszu papieru narysowany termometr ze skalą, cenki. 2. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):
Czym są bimetale?
Co to jest współczynnik rozszerzalności i dlaczego ma duże znaczenie w przypadku bimetali?
Jakie kryteria powinny spełniać bimetale?
Gdzie znalazły zastosowanie bimetale?