Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Dialog z tradycją. Biblia oczami współczesnych

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
8. Kształcenie umiejętności świadomego odbioru utworów literackich i tekstów kultury na różnych poziomach: dosłownym, metaforycznym, symbolicznym, aksjologicznym.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
II. Kształcenie językowe.
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:
5) zna, rozumie i funkcjonalnie wykorzystuje biblizmy, mitologizmy, sentencje, przysłowia i aforyzmy obecne w polskim dziedzictwie kulturowym;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
3) rozumie i stosuje w tekstach retorycznych zasadę kompozycyjną (np. teza, argumenty, apel, pointa);
IV. Samokształcenie.
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • bierze udział w dyskusji na temat wpływu Biblii na współczesnego dobiorcę;

  • podaje argumenty potwierdzające tezę, że Bibla jest podstawą naszej kultury;

  • tłumaczy znaczenie metafory Biblii jako otwartej księgi;

  • wskazuje cechy modlitwy poetyckiej we współczesnych wierszach;

  • określa funkcje środków stylistycznych, za pomocą których Roman Brandstaetter opisał swój stosunek do Biblii.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie się do rozmowy o Biblii jako źródle kultury i literatury europejskiej. Pyta o przykłady oddziaływania Biblii na literaturę i sztukę, także na literaturę polską. Prosi uczniów o zastanowienia, jaki jest wpływ Biblii na współczesnego odbiorcę.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i udostępnia uczniom e‑materiał. Uczniowie zapoznają się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, a następnie wykonują polecenia.

Polecenia

RF4fLdL3BosWk1
1. Wyjaśnij dosłowne znaczenie frazeologizmu: „coś komuś spadło z nieba”. Jak w tym kontekście można wytłumaczyć metaforę zawartą w tytule tekstu? 2. Jakie, według Biblii, zadanie postawił przed ludźmi Bóg? Na podstawie tekstu wyjaśnij, w jaki sposób i w jakim celu człowiek „czyni sobie ziemię poddaną”. 3. Wskaż fragmenty tłumaczące pochodzenie i znaczenie rzeczownika kultura. Następnie ułóż słownikową definicję tego wyrazu. 4. Zapisz w punktach argumenty potwierdzające tezę autora, że Biblia jest podstawą naszej kultury.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel zaprasza uczniów do dyskusji nieformalnej. W dyskusji nieformalnej udział biorą wszyscy na równych prawach. Rola prowadzącego jest ograniczona, inicjuje tylko dyskusję, a następnie trzyma się z boku. Prowadzący powinien być dobrym obserwatorem, aby rozumieć, co się dzieje w grupie podczas dyskusji. Uczniowie dyskutują na temat: Jak wspólczesna młodzież widzi i ocenia Biblię.

  2. Uczniowie przechodzą do sekcji „Audiobook”. Zapoznają się z dołączonym multimedium i w parach wykonują polecenia 1 i 2. Po zakończeniu pracy chętna osoba z pary prezentuje odpowiedź, a nauczyciel weryfikuje jej poprawność.

  3. Uczniowie indywidualnie rozwiązują polecenia w sekcji „Ilustracja interaktywna”. Pierwszy uczeń, który skończy swoją pracę, podnosi rękę i od tej pory pozostali uczniowie mają minutę na udzielenie wszystkich odpowiedzi. Po upływie ustalonego czasu następuje sprawdzenie odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli? Na koniec prosi chętnego ucznia o podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

  2. Nauczyciel przeprowadza podsumowanie metodą kosza i walizki. Rozdaje uczniom kartki w dwóch kolorach (np. zielony i żółty). Na zielonych kartkach uczniowie zapisują informacje i umiejętności, które uznali podczas lekcji za cenne, przydatne. Na żółtych – zbędne. Nauczyciel odczytuje refleksje uczniów.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia 1‑3 z sekcji „Ilustracja interaktywna”.

Materiały pomocnicze:

  • Biblia Tysiąclecia, tłum. J. Drozd i inni, Poznań 2003.

  • Kazimierz Bukowski, Biblia a literatura polska, Warszawa 1990.

  • Manfred Lurker, Słownik obrazów i symboli biblijnych, Pallottinum, 1989.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.