Autor: Stanisław Mrozowicz

Temat: Rozwój gospodarczy Europy Zachodniej w średniowieczu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje, na czym polegał rozwój gospodarczy Europy w średniowieczu i jakie zmiany zachodziły na wsi oraz w mieście;

• wyjaśnia znaczenie takich pojęć jak m.in. kolonizacja, cech, czeladnik, trójpolówka;

• tłumaczy, na czym polegała kolonizacja i urbanizacja;

• opisuje, jak przebiegał powrót do gospodarki pieniężnej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla uczniom temat „Rozwój gospodarczy Europy Zachodniej w średniowieczu” oraz cele zajęć zawarte w sekcji „Wprowadzenie”.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu dotyczącego rozwoju gospodarczego Europy Zachodniej w średniowieczu. Uwaga: każde z pytań powinno rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Uczniowie spacerują po klasie i na umówiony dźwięk znajdują kogoś do pary, następnie zadają pytania sformułowane podczas czytania tekstu i na nie odpowiadają.

2. Praca z drugim multimedium („Audiobook + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem. Klasa dzieli się na czteroosobowe grupy. Każdy zespół opracowuje odpowiedzi do poleceń 2 i 3, analizując spór między paryskimi mistrzami a czeladnikami w XIII w. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje, najpierw do polecenia 2, następnie do polecenia 3. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 2 i 3 z sekcji „Audiobook + Sprawdź się”, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką. Wybrana para przedstawia swoje odpowiedzi na forum klasy, pozostali uczniowie mogą się do nich odnosić, a nauczyciel weryfikować ich poprawność.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z wykonaniem ćwiczeń i poleceń.

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Zapoznaj się z prezentacją multimedialną, a następnie wykonaj dołączone do niej polecenie 3.

2. (Dla uczniów chętnych) Wykonaj ćwiczenie 1 z sekcji „Audiobook + Sprawdź się”. Uzasadnij swój wybór.

Materiały pomocnicze:

B. Beuys, Florencja. Świat miasta – miasto świata. Życie miejskie w latach od 1200 do 1500, tłum. A.D. Tauszyńska, Warszawa 1995.

R. Kiersnowski, Moneta w kulturze wieków średnich, Warszawa 1988.

Wiek V–XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1997.

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 8, Miasta i mieszczaństwo średniowiecza (do schyłku XV w.), oprac. R. Heck, Warszawa 1959.

J. Garbacik, K. Pieradzka, Teksty źródłowe do historii powszechnej wieków średnich, uzupełnił i do druku przygotował K. Baczkowski, Kraków 1978.

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 7, Sytuacja wsi feudalnej do XV wieku, oprac. W. Korta, Warszawa 1959.

Wielka Historia Świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Prezentacja multimedialna”, aby przygotować się do późniejszej pracy.