Scenariusz lekcji

Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Strukturalne i funkcjonalne typy neuronów

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne
Uczeń:

• wymienia podstawowe kryteria klasyfikacji komórek nerwowych;

• opisuje funkcje neuronów;

• wyjaśnia, na czym polega przewodzenie ortodromowe.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza tekstu źródłowego;

• analiza animacji;

• pogadanka;

• grupy ekspertów;

• obserwacja mikroskopowa.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale (grafika interaktywna);

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu;

• mikroskopy;

• preparaty mikroskopowe neuronu.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się ze wstępem w e‑materiale.

2. Nauczyciel zadaje pytania: „Co to są neurony?”, „Jaką funkcję pełnią neurony?”.

3. Nauczyciel podaje cele lekcji i formułuje jej temat.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Przydziela każdemu członkowi grupy inny zestaw zadań do opracowania, tak aby każda grupa miała całość materiału (zestawy A, B, C i D):

   • zestaw A – budowa neuronu;

   • zestaw B – podział neuronów ze względu na liczbę odchodzących od perykarionu wypustek;

   • zestaw C – podział neuronów ze względu na kształt perykarionu;

   • zestaw D – podział funkcjonalny neuronów.

2. Uczniowie samodzielnie wykonują otrzymane zadania (zestawy A, B, C i D).

3. Po upływie wyznaczonego czasu uczniowie przesiadają się i tworzą grupy ekspertów. Dyskutują nad opracowanym materiałem, wyjaśniają wątpliwości oraz zastanawiają się, jak najlepiej przekazać innym uczniom przygotowane zagadnienia.

4. Nauczyciel kontroluje pracę uczniów i w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości.

5. Uczniowie wracają do wcześniej utworzonych grup. Prezentują pozostałym materiał, który opracowali i przedyskutowali w grupie ekspertów. Dzięki tej metodzie wszyscy uczniowie mogą opanować główne treści lekcji.

6. Nauczyciel w razie problemów wyjaśnia wątpliwości.

7. Uczniowie otrzymują mikroskopy i preparaty mikroskopowe neuronów.

8. Uczniowie przeprowadzają obserwację mikroskopową, dokumentują ją za pomocą rysunku, zapisują stopień powiększenia mikroskopu, oznaczają elementy budowy.

9. Nauczyciel prosi grupy o zapoznanie się z grafiką interaktywną i wykonanie związanych z nią poleceń.

10. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych poleceń.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel podsumowuje pracę grup.

2. Nauczyciel prosi grupy o rozwiązanie ćwiczeń interaktywnych od 1 do 5 zawartych w e‑materiale.

3. Nauczyciel sprawdza poprawność odpowiedzi.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne od 6 do 8 zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji:

Animacja może zostać wykorzystana przez ucznia podczas lekcji powtórzeniowej.