SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Huragan Katrina

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy/rozszerzony, klasa I/IV

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

Zakres podstawowy

I. Wiedza geograficzna.

1) Poznawanie terminologii geograficznej.

3) Poznanie zróżnicowania środowiska geograficznego, głównych zjawisk i procesów geograficznych oraz ich uwarunkowań i konsekwencji.

5) Rozumienie prawidłowości w zakresie funkcjonowania środowiska geograficznego oraz wzajemnych zależności w systemie człowiek – przyroda.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

3) Identyfikowanie relacji między poszczególnymi elementami środowiska geograficznego (przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego).

4) Formułowanie twierdzeń o podstawowych prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska geograficznego.

III. Kształtowanie postaw.

2) Docenianie znaczenia wiedzy geograficznej w poznawaniu i kształtowaniu przestrzeni geograficznej.

5) Rozumienie potrzeby racjonalnego gospodarowania w środowisku geograficznym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, ochrony elementów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz konieczności rekultywacji i rewitalizacji obszarów zdegradowanych.

Zakres rozszerzony

I. Wiedza geograficzna.

1) Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.

2) Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

2) Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.

4) Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda‑człowiek‑gospodarka.

III. Kształtowanie postaw.

1) Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.

3) Rozumienie pozautylitarnych wartości elementów środowiska geograficznego i krajobrazów.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

Zakres podstawowy

III. Atmosfera: czynniki klimatotwórcze, rozkład temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego i opadów, ogólna cyrkulacja atmosferyczna, mapa synoptyczna, strefy klimatyczne i typy klimatów.

Uczeń:

3) wyjaśnia mechanizm cyrkulacji atmosferycznej i rozkład opadów atmosferycznych na Ziemi.

Zakres rozszerzony

XVIII. Problemy środowiskowe współczesnego świata: tropikalne cyklony, trąby powietrzne, sztormy, powodzie, tsunami, erozja gleb, wulkanizm, wstrząsy sejsmiczne, powstawanie lejów krasowych, zmiany klimatu, pustynnienie, zmiany zasięgu lodowców, ograniczone zasoby wody na Ziemi, zagrożenia georóżnorodności i bioróżnorodności.

Uczeń:

1) wyjaśnia powstawanie geozagrożeń meteorologicznych i klimatycznych (tropikalne cyklony, trąby powietrzne, pustynnienie, zmiany klimatu).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia sposób powstawania cyklonów tropikalnych na przykładzie huraganu Katrina,

• określa skutki huraganu dla środowiska przyrodniczego i człowieka,

• przedstawia przykładowe działania ograniczające skutki huraganów i wywołanych przez nie powodzi,

• ocenia zmiany wprowadzone w Nowym Orleanie po przejściu huraganu Katrina.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy pracy: praca indywidualna, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Allaby M., Pogoda. Zjawiska atmosferyczne na Ziemi, tłum. B. Kicińska, Wydawnictwo G+J RBA, Warszawa 2002.

Buckley B., Hopkins E.J., Whitaker R., Pogoda, tłum. O. Matys, Carta Blanca, Warszawa 2007.

Meteorologia i klimatologia, Kożuchowski K. (red.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do tematu lekcji poprzez omówienie uwarunkowań przyrodniczych sprzyjających powstawaniu cyklonów tropikalnych – pogadanka, pytania nauczyciela, odpowiedzi uczniów.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest zapoznanie się z grafiką interaktywną oraz symulacją interaktywną z e‑materiału, wykonanie poleceń do grafiki i symulacji oraz przedstawienie rezultatów na forum klasy.

• Wyświetlenie na ekranie grafiki interaktywnej z e‑materiału dotyczącej huraganu Katrina. Nauczyciel omawia kolejne etapy w interakcji z uczniami. Uczniowie sporządzają notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowaną przez nauczyciela lub tworzą szkic myślowy, pozwalający usystematyzować informacje i zrealizować polecenia do grafiki).

• Karta pracy/mapa myśli może uwzględniać następujące bloki:

  • czynniki decydujące o powstaniu huraganu Katrina,

  • trasę przemieszczania huraganu,

  • zmiany prędkości wiatru,

  • skutki dla środowiska przyrodniczego i człowieka.

• Pytania kontrolne nauczyciela po zakończeniu prezentacji grafiki. Nauczyciel sprawdza poprawność przyswojonych przez uczniów informacji służących wykonaniu poleceń do grafiki interaktywnej; nauczyciel kontroluje poprawność odpowiedzi, wprowadza uzupełnienia.

• Prezentacja symulacji interaktywnej przedstawiającej chronologię wydarzeń na obszarze Nowego Orleanu.

• Kilkuminutowa dyskusja (burza mózgów) z udziałem wszystkich uczniów służąca odpowiedzi na pytanie: „Czy katastrofy spowodowanej huraganem Katrina można było uniknąć?”; uczniowie tworzą giełdę pomysłów, nauczyciel kontroluje poprawność wypowiedzi, wprowadza uzupełnienia, zadaje pytania naprowadzające.

• Sporządzenie w zeszycie przedmiotowym notatki zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Zapoznaj się z pozostałymi informacjami z e‑materiału.

• Zredaguj pracę pisemną na temat: Jakie działania zapobiegawcze powinny być podejmowane w regionach zagrożonych cyklonami tropikalnymi?

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Zawarte w e‑materiale grafika interaktywna i symulacja interaktywna mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia. Będą przydatne także podczas innych lekcji dotyczących różnych globalnych zagrożeń środowiska (zakres rozszerzony: XVIII. 4, XVIII. 6, XVIII. 7). Znajdą także zastosowanie podczas lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego atmosfery (zakres podstawowy: III; zakres rozszerzony: III).