Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Zagadki Bogurodzicy
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
przeanalizuje tekst Bogurodzicy w kontekście średniowiecznego kultu maryjnego na ziemiach polskich;
dowie się, jakie pytania stawiają sobie badacze pochodzenia i oryginalności utworu;
wskaże prawdy wiary chrześcijańskiej, jakie zostały zawarte w tekście pieśni;
pozna średniowieczne malarskie przedstawienia Matki Boskiej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
metoda kosza i walizki.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel rozpoczyna dyskusję wprowadzającą w temat lekcji od następującego pytania: „Jakie trudności może napotkać uczeń czytając teksty średniowieczne?”. Prosi uczniów, aby w parach rozpoczęli wstępną dyskusję na ten temat. Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami na forum klasy, a wybrana osoba zapisuje na tablicy najważniejsze spostrzeżenia i wnioski. Przykładowe odpowiedzi: tematyka, słownictwo, budowa zdań itp. Na zakończenie tej części lekcji nauczyciel wspólnie z uczniami powinien przywołać pojęcie archaizmu i sprawdzić wiedzę uczniów na temat różnych typów archaizmów.
Faza realizacyjna:
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Nauczyciel prosi wybraną osobę o krótkie omówienie poznanych informacji.
Praca z multimedium. Nauczyciel poleca, aby wybrany uczeń przeczytał polecenie 1 z sekcji „Audiobook”. Uczniowie w parach opracowują odpowiedzi do polecenia. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając także uczniom informacji zwrotnej.
Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Dzieli uczniów na 3 grupy (lub więcej, w zależności od czasu, który pozostał na pracę z ćwiczeniami). Przydziela uczniom zadania i wyznacza czas na ich realizację. Po zakończeniu pracy weryfikuje poprawność odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Nauczyciel przeprowadza podsumowanie metodą kosza i walizki. Rozdaje uczniom kartki w dwóch kolorach (np. zielony i żółty). Na zielonych kartkach uczniowie zapisują informacje i umiejętności, które uznali podczas lekcji za cenne, przydatne. Na żółtych – zbędne. Nauczyciel odczytuje refleksje uczniów.
Praca domowa:
Polecenie 2 z sekcji Audiobook: Napisz, z czego wynikają trudności w ustaleniu genezy utworu.
Materiały pomocnicze:
Stanisław Urbańczyk, „Bogurodzica”: problem czasu powstania i tła kulturowego, „Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 1978, nr 69/1.
Roman Mazurkiewicz, „Matka Boga i człowieka”. Macierzyństwo Maryi w polskim piśmiennictwie średniowiecznym (przegląd ważniejszych motywów), „Salvatoris Mater” 2000, nr 2.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do podsumowania lekcji.