Scenariusz zajęć

Autor: Agata Jarszak‑Tyl, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Ćwiczenia w pisaniu równań dysocjacji elektrolitycznej

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa

Zakres podstawowy:

VI. Reakcje w roztworach wodnych. Uczeń:

1) pisze równania dysocjacji elektrolitycznej związków nieorganicznych i organicznych z uwzględnieniem dysocjacji stopniowej.

Zakres rozszerzony:

VI. Reakcje w roztworach wodnych. Uczeń:

1) pisze równania dysocjacji elektrolitycznej związków nieorganicznych i organicznych z uwzględnieniem dysocjacji stopniowej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• pisze równania dysocjacji uwzględniając dysocjację stopniową;

• analizuje grupy związków, które ulegają dysocjacji elektrolitycznej i zapisuje odpowiednie równania dysocjacji;

• ocenia, jakie jony są obecne w roztworze zdysocjowanym;

• klasyfikuje związki ulegające dysocjacji elektrolitycznej.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• krzyżówka;

• mapa pojęć;

• dyskusja dydaktyczna;

• gra edukacyjna;

• analiza tekstu źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• technika zdań podsumowujących.

Forma pracy:

• praca zbiorowa;

• praca w grupach;

• praca w parach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami; smartfony/tablety z dostępem do Internetu;

• podręczniki tradycyjne;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna;

• tablica i kreda;

• aplikacja LearningApss.org/Quizizz.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Dlaczego wprowadzenie do wody tlenku węgla(IV) skutkuje pojawieniem się w niej jonów oksoniowych? Jak sądzisz, czym może to być spowodowane?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół dysocjacji jonowej jakiej ulegają różne grupy związków. Efektem burzy mózgów ma być mapa pojęć, narysowana na tablicy interaktywnej, mająca przedstawiać podział substancji ulegających dysocjacji, wraz z nazwami produktów.

3. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza realizacyjna:

1. Tworzenie krzyżówki z hasłem końcowym „elektrolity”, z wykorzystaniem aplikacji, np. LearningApss.org lub Quizizz. Nauczyciel dzieli uczniów w grupy czteroosobowe. Podopieczni analizują materiały w różnych źródłach informacji, w tym e‑materiał w kontekście reakcji dysocjacji elektrolitycznej, po czym z wykorzystaniem sprzętu komputerowego/tabletów z dostępem do internetu układają krzyżówkę. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów, wspiera ich. Po zakończeniu pracy chętni uczniowie prezentują na forum efekty pracy grup. Powrót do mapy pojęć (faza wstępna) i skonfrontowanie pojęć.

2. Gra edukacyjna przedstawiająca dysocjację różnych związków – praca w parach.

3. Uczniowie samodzielnie wykonują pierwsze dwa ćwiczenia interaktywne z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela

4. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 3‑6. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytania, sprawdzając ich wiedzę:

• Co to jest dysocjacja elektrolityczna?

• Jakie grupy związków ulegają dysocjacji elektrolitycznej?

• Które spośród poznanych grup związków ulegających dysocjacji elektrolitycznej wykazują odczyn kwasowy, a które zasadowy?

• W jaki sposób dysocjacji ulegają kwasy nieorganiczne?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem/łam sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudności...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Gra edukacyjna może być wykorzystana przez uczniów podczas przygotowania się do kartkówki lub sprawdzianu. Również uczniowie nieobecni na lekcji grę dydaktyczną mogą wykorzystać do samokształcenia, celem uzupełnienia luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

1. Nauczyciel może przygotować uczniom na karteczkach grafikę z podziałem substancji, które ulegają dysocjacji elektrolitycznej, żeby uczniowie mogli wkleić ją do zeszytu.

2. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Co to jest dysocjacja elektrolityczna?

• Jakie grupy związków ulegają dysocjacji elektrolitycznej?

• Które spośród poznanych grup związków ulegających dysocjacji elektrolitycznej wykazują odczyn kwasowy, a które zasadowy?

• W jaki sposób dysocjacji ulegają kwasy nieorganiczne?

3. Podręczniki:

• K. H. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii, tłum. A. Dworak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2014.

• L. Jones, P. Atkins, Chemia ogólna : cząsteczki, materia, reakcje, tłum. J. Kuryłowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.