Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Analiza języka futurystów
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
analizuje język wierszy polskich futurystów,
charakteryzuje środki artystycznego wyrazu typowe dla poetyki polskich futurystów,
bierze udział w dyskusji na temat negacji tradycji artystycznej, formułując argumenty.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
dyskusja;
rozmowa kierowana;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.
Faza wprowadzająca:
Wyświetlenie na tablicy treści zawartych w sekcji „Wprowadzenie”. Przybliżenie przez nauczyciela tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.
Prowadzący rozdaje uczniom wydrukowany tekst wiersza Stanisława Młodożeńca XX wiek. Następnie wskazana lub chętna osoba odczytuje utwór:
XX wiek
zawiośniało - latopędzi przez jesienność białośnieże
- KINEMATOGRAF KINEMATOGRAF KINEMATOGRAF...
słowikując szeptolesia falorycznie caruzieją
- GRAMOPATHEFON GRAMOPATHEFON GRAMOPATHEFON...
iokohama - kimonooka cię kochają z europy
- RADIOTELEGRAM RADIOTELEGRAM RADIOTELEGRAM...
espaniolę z ledisami parlowacąc sarmaceniem
- ESPERANTISTO ESPERANTISTO ESPERANTISTO...odwarszawiam komentuję odsłoneczniam
- AEROPLAN AEROPLAN...
zjednoliterzam paplomanię
- STENOGRAFIA...Nauczyciel pyta, czy uczniowie rozumieją tekst. Jeśli nie, podpowiada, że kluczem do jego odczytania są słowa zapisane kapitalikami. Prosi, by uczniowie przeczytali tekst jeszcze raz, a następnie zaproponowali swoje tezy interpretacyjne.
Uczniowie wypowiadają się swobodnie, a nauczyciel moderuje ich dyskusję, udzielając w razie potrzeby wskazówek. Zwraca uwagę na warstwę językową utworu.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel poleca, by uczniowie, na podstawie informacji z bloku tekstowego, przedstawili postulaty futurystów związane z językiem poetyckim. Uczniowie notują najważniejsze kwestie w zeszytach, np. w formie mapy myśli.
Następnie prowadzący wyświetla wykład eksperta zamieszczony w bloku tekstowym. Poleca, by uczniowie, pracując w parach, wykonali polecenia 1 i 2 z tej sekcji.
Nauczyciel wybiera z sekcji „Sprawdź się” ćwiczenia do samodzielnego wykonania przez uczniów.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel odczytuje treść ćw. 8: Zastanów się, czy możliwy jest całkowity bunt przeciwko sztuce i absolutne zanegowanie tradycji artystycznej. Uzasadnij swoją opinię, posługując się trzema argumentami.
Prosi, by uczniowie zastanowili się nad argumentami, a następnie przeprowadza dyskusję na ten temat.
Praca domowa:
Porównaj język utworów Miasto Brunona Jasieńskiego oraz Chrystus miasta Juliana Tuwima. Znajdź przynajmniej pięć różnych płaszczyzn porównawczych.
Materiały pomocnicze:
Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, oprac. Z. Jarosiński, H. Zaworska, wybór H. Zaworska, Kraków 1978.
Artur Hutnikiewicz, Od czystej formy do literatury faktu – główne teorie i programy literackie XX stulecia, Warszawa 1995.