Dla nauczyciela
Przedmiot: Filozofia
Temat: Kurs logiki: lekcja 12. Treść, zakres i ostrość nazwy
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Poznasz kolejne ważne kryteria podziału nazw.
Poćwiczysz odróżnianie nazw według ostrości.
Nauczysz się w praktyce stosować kategorię treści i zakresu nazwy.
Usystematyzujesz wiedzę na temat różnych rodzajów i sposobów odróżniania od siebie nazw.
Cele operacyjne. Uczeń:
zna kryteria podziału nazw;
rozróżnia zdania według ostrości;
stosuje kategorię treści i podziałiu nazw;
posiada wiedzę na temat różnych rodzajów i sposobów odróżniania od siebie nazw.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
film;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z dostępem do internetu dla uczniów;
tablica interaktywna lub rzutnik;
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o sporządzenie krótkiej, kilkuzdaniowej dziennikarskiej relacji z jakiegoś zdarzenia, jakie miało miejsce poprzedniego dnia. Ich zadaniem jest jasność i przejrzystość.
Faza wstępna:
Podanie tematu i celu lekcji.
Nauczyciel prosi wybranych uczniów o prezentację pracy domowej. Wypisuje na tablicy kilka charakterystycznych używanych przez nich nazw. W czasie lekcji będzie się do nich odwoływał tłumacząc treść, zakres i ostrość nazwy.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel prosi uczniów o dobranie się w trzyosobowe zespoły. Każdy zespół dostaje dwie nazwy: „nudna lekcja”, „sprężyna” (mogą być inne nazwy, które przyjdą do głowy nauczycielowi). Uczniowie mają za zadanie podać ich definicje.
Nauczyciel prosi kolejne grupy o podanie ich definicji. Następuje krótka rozmowa na temat różnic między definicjami oraz które są najlepsze i dlaczego.
Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Nauczyciel komentuje najważniejsze punkty upewniając się, czy uczniowie dobrze je rozumieją.
Nauczyciel wraca nazw wypisanych w efekcie realizacji pracy domowej. Pyta klasę o ich treść, zakres i ostrość. Następnie wraca do nazw zdefiniowanych w punkcie 1‑2. W trybie rozmowy kierowanej prosi teraz klasę o podanie ich cech konstytutywnych oraz przykładów cech przygodnych.
Faza podsumowująca:
Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Uczniowie mają za zadanie wynotować trzy zdania z książki, którą czytają, wyodrębnić wszystkie występujące w nich nazwy, a następnie przyporządkować je do odpowiedniej kategorii. Nadto, jeśli we fragmencie występują nazwy nieostre uczniowie mają za zadnie spróbować je „wyostrzyć”.
Materiały pomocnicze:
Brudnik E., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie: przewodnik po metodach aktywizujących, Warszawa 2010.
Walczak P., Metody aktywizujące w nauczaniu filozofii, w: „Analiza i egzystencja” 10 (2009).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Uczniowie zapoznają się multimedium w sekcji „Animacja” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.