Dla nauczyciela
Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Różne spojrzenia na republikański system rządów
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
VIII. Modele sprawowania władzy.
Uczeń:
2) analizuje sposób wyboru i charakteryzuje formę (jednoosobowa lub kolegialna) głowy państwa we współczesnych republikach; odróżnia prerogatywy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej od innych jego uprawnień;
4) charakteryzuje systemy polityczne oparte na współpracy legislatywy i egzekutywy – parlamentarno‑gabinetowy (na przykładzie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej) i kanclerski (na przykładzie Republiki Federalnej Niemiec); wykazuje, że elementy tych systemów obowiązują w Rzeczypospolitej Polskiej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia zasady funkcjonowania republiki;
ocenia powody zmian systemu politycznego na republikański;
charakteryzuje demokratyczne i niedemokratyczne modele republikańskie.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
puzzle;
dyskusja
prezentacja.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją:
Klasa zostaje podzielona na równoliczne grupy. Każda z nich dostaje jako zadanie przygotowanie krótkiej prezentacji na temat powstania i charakterystyki Republiki Rzymskiej, jednej ze średniowiecznych republik miejskich, I Republiki Francuskiej oraz jednej z republik niedemokratycznych z dwudziestolecia międzywojennego. Uczniowie korzystają z dostępnych źródeł i zasobów internetowych.
Faza wstępna
1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.
2. Burza mózgów. Uczniowie proszeni są o wspólne stworzenie definicji pojęcia republika. Pomysły zapisywane są przez chętną osobę na tablicy. W kilku punktach zostają sformułowane najważniejsze cechy tego systemu.
Faza realizacyjna
1. Uczniowie dzielą się na grupy tak, aby w każdej z grup znalazł się przedstawiciel jednej z grup pierwotnych. Uczniowie wymieniają się wiedzą zdobytą w grupach pierwotnych.
2. Praca z filmem 1. Uczniowie po zapoznaniu się z materiałem dyskutują o tym, co zachowało się do dziś z modelu republiki stworzonego przez Cycerona.
3. Praca z filmem 2. Zespół klasowy po zapoznaniu się z materiałem wymienia sie swoimi spostrzeżeniami na temat tego, jaka powinna być republika.
4. Następnie uczniowie w parach wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela. Wspólne omówienie odpowiedzi.
Faza podsumowująca
1. Chętne osoby wskazują na cechy republik, które omówiono w grupie na początku fazy realizacyjnej, i porównują je z definicją znajdującą się na tablicy.
2. Uczniowie dyskutują na temat roli świadomego obywatela w republice i jego wpływu na sposób sprawowania władzy, porównując poziom zaangażowania w sprawy publiczne jednostki w republikach demokratycznych i niedemokratycznych.
3. Wybrana osoba podsumowuje dyskusję, sporządzając tabelkę na tablicy.
Praca domowa:
Scharakteryzuj okoliczności powstania i sposób sprawowania władzy w jednej z republik, innej niż prezentowane podczas lekcji.
Materiały pomocnicze:
Jan Baszkiewicz, Powszechna historia ustrojów państwowych, Kraków 2001.
Mariusz Gwardecki, Organizacja ustrojowa republikańskiego Rzymu, historykon.pl.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Filmy mogą stać się podsumowaniem burzy mózgów i przyczynkiem do stworzenia definicji pojęcia republika lub inspiracja do stworzenia prezentacji multimedialnych.