Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Definicja energii wewnętrznej

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne:
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach.

V. Termodynamika. Uczeń:
3) posługuje się pojęciem energii wewnętrznej; analizuje pierwszą zasadę termodynamiki jako zasadę zachowania energii.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
7) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla opisywanego zjawiska bądź problemu; przedstawia te informacje w różnych postaciach.

VI. Termodynamika. Uczeń:
3) posługuje się pojęciem energii wewnętrznej; analizuje pierwszą zasadę termodynamiki jako zasadę zachowania energii.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. wyjaśni, jakie rodzaje energii mogą mieć cząsteczki tworzące materię.

2. poda definicję energii wewnętrznej.

3. wyjaśni związek energii wewnętrznej z temperaturą.

4. omówi przyczyny zmiany energii wewnętrznej ciała.

5. przeanalizuje różne przypadki z życia codziennego, w których energia wewnętrzna ciała zmienia się.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

- wykład informacyjny,
- pokaz multimedialny,
- analiza pomysłów.

Formy zajęć:

- praca w grupach,
- praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia

Materiały pomocnicze:

e‑materiały: „Energia wewnętrzna jako funkcja stanu”, „O czym mówi I zasada termodynamiki?”, „Analizujemy zmiany energii wewnętrznej w przemianach fazowych”.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

1. Wprowadzenie zgodnie z treścią e‑materiału.

2. Odwołanie do wiedzy uczniów o cząsteczkowej budowie materii.

Faza realizacyjna

Uczniowie w dyskusji pod kierunkiem nauczyciela ustalają, jakie rodzaje energii mają cząsteczki materii. Nauczyciel wyjaśnia pojęcie energii potencjalnej cząsteczek i wymienia kilka przykładów jej zmiany, następnie prosi uczniów o podanie kolejnych przykładów.

Nauczyciel podaje definicję energii wewnętrznej, zwracając uwagę, że do energii wewnętrznej nie wlicza się energii ciała jako całości. Uczniowie zgłaszają pomysły, w jakich procesach energia wewnętrzna zmienia się i co może spowodować zmianę. Uczniowie oglądają film samouczek i wykonują polecone obliczenia.

Faza podsumowująca

Uczniowie rozwiązują zadania 6, 7 i 8 z zestawu ćwiczeń.

Praca domowa

Zadania z zestawu ćwiczeń, do wyboru 3 zadania z nierozwiązanych na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Film samouczek można wykorzystać na lekcji. Może też być wykorzystany przez uczniów po lekcji do powtórzenia i utrwalenia materiału.