Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Psychoanaliza – stanowisko

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Poznasz poglądy Freuda na mechanizmy kształtujące psychikę człowieka, w tym instancje psychiczne.

• Wyjaśnisz, w jaki sposób, w ujęciu Freuda, życie w społeczeństwie wpływa na procesy psychiczne jednostki.

• Przeanalizujesz opisany przez Freuda podział ludzkiej psychiki i działanie ego jako rozjemcy pomiędzy id a superego.

• Wyjaśnisz, z czego wynika konflikt natury i kultury, który wywołuje cierpienie człowieka.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpoznaje znaczenie filozofii jako istotnej części dziedzictwa kultury śródziemnomorskiej;

• umie stawiać pytania światopoglądowe (w tym moralne) i poszukiwać odpowiedzi na nie z wykorzystaniem wiedzy filozoficznej;

• pojmuje rolę filozofii jako fundamentalnego składnika dziedzictwa kultury śródziemnomorskiej.

Strategie nauczania:

• strategia asocjacyjna;

• strategia problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• rozmowa kierowana;

• audiobook;

• film.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o wysłuchanie audiobooka i wykonanie polecenia nr 1: Zapoznaj się z audiobookiem. Z czego wynika konflikt natury i kultury, który wywołuje cierpienie człowieka?

Faza wprowadzająca:

1. Przedstawienie wyświetlonego na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika tematu lekcji i celów zajęć. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Zalogowany na platformie nauczyciel sprawdza, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym przed lekcją e‑materiałem. Wybrani uczniowie prezentują efekty pracy w domu. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje o swoje przykłady. Tę część lekcji kończy krótka dyskusja na temat, w jaki sposób kultura, religia, normy obyczajowe kształtują ludzką psychikę. Po zakończeniu dyskusji chętna lub wybrana osoba przedstawia wnioski.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie z klasy i odpowiadają na nie. Nauczyciel może wybrać jedno z pytań do zadania domowego.

2. Praca z multimedium nr 2. Nauczyciel prezentuje multimedia z sekcji „Film edukacyjny”. Tym razem uczniowie pracują w parach, przygotowując odpowiedzi na pytania:
   - Czym są instancje psychiczne według Freuda?
   - W jaki sposób zasady etyczne zostają zakorzenione w człowieku? Jak się przejawiają?
   Po wyznaczonym czasie wybrane pary odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy, pełni rolę doradcy i udziela uczniom informacji zwrotnej.

3. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 1 i 2 z sekcji „Film edukacyjny”. Wskazane osoby odczytują rozwiązania na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania nauczyciel prosi uczniów, aby spróbowali odpowiedzieć na pytanie, dlaczego sublimacja może pomóc człowiekowi funkcjonować w kulturze (polecenie nr 2 do audiobooka).

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Wybierz i opisz jeden przykład (z literatury, teatru, kina lub sztuk pięknych), który może być ilustracją do wybranego przez ciebie pojęcia, które poznałeś w sekcji „Przeczytaj”.

Materiały pomocnicze:

• Laplanche J., Pontalis J.-B, Słownik psychoanalizy, tłum. E. Modzelewska, E. Wojciechowska, Warszawa 1996.

• Stone I.,Pasje utajone, tłum. H. Krzeczkowski, Warszawa 2020.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.