SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Monika Piechowicz‑Kruk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Klasyfikacja języków świata

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa II

Podstawa programowa:

VIII. Zróżnicowanie struktur społecznych i procesów urbanizacyjnych: struktury językowe i wykształcenia, kulturowe postrzeganie przestrzeni, zwartość socjoetniczna, fazy urbanizacji, procesy metropolizacji, typy fizjonomiczne i funkcje miast, formy zespołów miejskich.

Uczeń:

1) charakteryzuje strukturę językową ludności świata oraz wyjaśnia proces upowszechniania się wybranych języków na świecie i podaje jego konsekwencje.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcie geolingwistyki;

• klasyfikuje języki świata według różnych kryteriów;

• rozróżnia rodziny językowe i podaje przykłady języków zaliczanych do każdej z nich;

• ocenia znaczenie badań lingwistycznych w odtwarzaniu kultury i języka jako narzędzia cywilizacyjnego.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: burza mózgów, miniwykład, pogadanka, grafika interaktywna, plakaty, „gadająca ściana”, mapa myśli

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna, monitor dotykowy lub tablety, atlasy geograficzne

Materiały pomocnicze

Katzner K., The Languages of the World, Routledge, London 2002.

Maciejewski W., Wielka encyklopedia geografii świata, t. 14: Świat języków, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1999.

Moseley C., Atlas of the World’s Languages in Danger, UNESCO Publishing, Paris 2010.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, rozdaje kartki formatu A3 oraz pisaki i prosi uczniów, aby metodą burzy mózgów podali wszystkie skojarzenia z zagadnieniem języka ojczystego i jego rolą w życiu człowieka. Uczniowie, odwołując się do już posiadanej wiedzy i doświadczeń, przedstawiają graficznie swoje odpowiedzi. Następnie przedstawiciele grup rozwieszają plakaty i opowiadają, co udało im się ustalić.

• Nauczyciel podsumowuje zebrane informacje i przedstawia temat zajęć. Uczniowie zapoznają się z wprowadzeniem do e‑materiału i celami lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie terminu geolingwistyka i geografia językowa. Uczniowie, korzystając z e‑materiału, wyjaśniają, jaki jest przedmiot badań geografii językowej.

• Nauczyciel dzieli uczniów na siedem grup. Zadaniem uczniów jest opracowanie informacji na temat klasyfikacji języków świata według różnych kryteriów – uczniowie, korzystając z e‑materiału oraz dostępnych źródeł, przygotowują mapy myśli lub plakaty na temat języków 1. oficjalnych i urzędowych, 2. narodowych, dialektów i gwar, 3. sztucznych, 4. żywych i martwych, 5. zagrożonych i odrodzonych, 6. izolowanych, 7. lokalnych i regionalnych oraz ponadlokalnych. Po upływie ustalonego przez nauczyciela czasu uczniowie prezentują rezultaty pracy, nauczyciel czuwa nad poprawnością wypowiedzi uczniów.

• Nauczyciel, posiłkując się grafiką interaktywną, w miniwykładzie przedstawia rodziny językowe na świecie. Uczniowie zapoznają się z mapą przedstawiającą rodziny językowe świata, indywidualnie bądź w parach wykonują polecenie do grafiki interaktywnej, podają przykłady języków zaliczanych do poszczególnych rodzin językowych.

• Uczniowie w ramach wspólnej dyskusji oceniają znaczenie badań lingwistycznych w odtwarzaniu kultury i języka jako narzędzia cywilizacyjnego. Uczniowie wykonują polecenie z części „Przeczytaj” e‑materiału. Nauczyciel czuwa nad poprawnością wypowiedzi uczniów.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami i wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału. Uczniowie wykonują ćwiczenia z e‑materiału.

• Omówienie wyników ćwiczeń. Nauczyciel pyta uczniów o to, co było dla nich nowe lub trudne. Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami.

• Przypomnienie celów lekcji.

• Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas zajęć, biorąc pod uwagę ich zaangażowanie i możliwości.

Praca domowa

• Podaj jeden z języków świata, który chciał(a)byś poznać. Uzasadnij swój wybór.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas realizacji tematu „Jaki to język?P6SrGb3x0Jaki to język?” oraz „Przyczyny i konsekwencje upowszechniania się wybranych języków na świeciejDmbXJPKx2Przyczyny i konsekwencje upowszechniania się wybranych języków na świeciej”.