Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jakie są rodzaje wyrobów ceramicznych?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń:

1) pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł z wykorzystaniem technologii informacyjno‑komunikacyjnych.

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

2) wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami i ich wpływem na środowisko naturalne.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • wymienia kryteria klasyfikacji wyrobów ceramicznych;

  • wymienia rodzaje wyrobów ceramicznych;

  • klasyfikuje wyroby ceramiczne na podstawie ich porowatości.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • dyskusja dydaktyczna;

  • pogadanka;

  • symulacja interaktywna;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • analiza materiału źródłowego;

  • okienko informacyjne;

  • mapa pojęć.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami/tablety, smartfony z dostępem do Internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zainteresowanie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Z jakimi wyrobami ceramicznymi masz do czynienia na co dzień?

  2. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują na kartkach i gromadzą w portfolio.

  3. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie starają się udzielić odpowiedzi na pytanie: według jakich kryteriów można dokonać podziału wyrobów ceramicznych?

Faza realizacyjna:

  1. Mapa pojęć. Nauczyciel na środku tablicy rysuje schemat domu. Uczniowie mają za zadanie zastanowić się, jakie przedmioty z ceramiki można znaleźć w domu (budowę oraz wyposażenie). Mają na to ok. 2 min., po czym każdy z uczniów po kolei podchodzi do tablicy i wypisuje po jednym przedmiocie jaki zna, jaki posiada z ceramiki w domu itp. W ten sposób powstaje mapa myśli uczniów, która ma pokazać, o jak szerokiej klasie materiałów jest mowa.

  2. Uczniowie zapoznają się z treściami e‑materiału z sekcji „Przeczytaj”, które dotyczą rodzajów wyrobów ceramicznych, po czym uczniowie ponownie podchodzą do tablicy, mając za zadanie dopisać nowy przedmiot/materiał, który można znaleźć w domu i ewentualnie wykreślić błędnie wpisane przedmioty/materiały.

  3. Uczniowie w parach zapoznają się z zawartymi w e‑materiale w sekcji „Przeczytaj” treściami, które dotyczą rodzajów klasyfikacji wyrobów ceramicznych, po czym proponują swoją dowolną klasyfikację wyrobów ceramicznych, inną niż wymienione w e‑materiale. Może być to klasyfikacja np. pod względem grubości wyrobów, ceny, odporności na ściskanie, czasu wytwarzania, składu pierwiastkowego czy pod względem kruchości itp. Liczy się tutaj kreatywność uczniów. Po wyznaczonym czasie, chętne osoby podają swoje propozycje podziału wyrobów ceramicznych. Powrót do fazy wstępnej i skonfrontowanie wypowiedzi uczniów z nowymi informacjami pozyskanymi przez uczniów.

  4. Nauczyciel pokazuje uczniom kilka próbek wyrobów ceramicznych, uczniowie na podstawie wizualnej oceny mają za zadanie zapisać cechy wyrobów (np. połysk, ciężar, porowatość, barwa). Przydatne w tym celu może okazać się medium bazowe.

  5. Uczniowie w parach pracują z symulacją interaktywną, zapoznają się z poleceniem zawartym w medium i wykonują ćwiczenia.

  6. Uczniowie sprawdzają samodzielnie swoja wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

  1. Okienko informacyjne – forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na cztery części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim okienku podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie okienko wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się” pozostałe ćwiczenia, których nie zdążyli wykonać na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Symulacja interaktywna może być pomocna dla uczniów w ocenie porównawczej wyrobów ceramicznych na lekcji, może również posłużyć uczniom do samodzielnej analizy takich wyrobów w domu.

Materiały pomocnicze:

Nauczyciel przygotowuje:

  • próbki wyrobów ceramicznych (np. kawałek cegły, kawałek dachówki, filiżanka porcelanowa, figurka z porcelitu, szklanka, nóż ceramiczny).

Sprawdź się