Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Organizacja państwa za Kazimierza Wielkiego. Monarchia stanowa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia politykę wewnętrzną Kazimierza Wielkiego;

• opisuje, jak formowała się monarchia stanowa w Polsce;

• wyjaśnia, co oznacza określenie „Korona Królestwa Polskiego”.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Organizacja państwa za Kazimierza Wielkiego. Monarchia stanowa”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i nagraniami z sekcji „Film” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” oraz materiałach filmowych.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat zajęć, omawia cele lekcji i jej planowany przebieg.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem lekcji. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem zajęć? W ten sposób uczniowie określają obowiązujące ich kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko o niej dyskutują, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje, udziela też uczniom informacji zwrotnej dotyczącej przedstawionej pracy.

2. Praca z drugim multimedium („Audiobook + Mapa interaktywna + Sprawdź się”). Uczniowie zapoznają się z audiobookiem. Każdy uczeń pracując indywidualnie, samodzielnie przygotowuje odpowiedzi do poleceń: wskazuje na podstawie tekstu i wiedzy pozaźródłowej trzy motywy, które przyczyniły się do podjęcia przez króla Kazimierza Wielkiego inicjatywy kodyfikacji prawa, a także wyjaśnia, w jaki sposób i pod jakimi względami kazimierzowska kodyfikacja prawa różni się od współczesnych kodyfikacji prawa. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

3. Prowadzący przypomina, że uczniowie przed zajęciami mieli zapoznać się z materiałami filmowymi. Poleca, aby odliczyli do sześciu i utworzyli grupy zgodnie z numerami. Poszczególne grupy będą opracowywały odpowiedzi do dołączonych do filmów poleceń:

• grupy 1 i 4 wykonują polecenie 2: charakteryzują politykę wewnętrzną Kazimierza Wielkiego;

• grupy 2 i 5 wykonują polecenie 5: rozstrzygają, czy unifikacja ustroju prawnego zakończyła się sukcesem;

• grupy 3 i 6 wykonują polecenie 6: charakteryzują funkcjonowanie monarchii stanowej w czasach Kazimierza Wielkiego.

Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedzi, wyjaśnia wątpliwości.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Organizacja państwa za Kazimierza Wielkiego. Monarchia stanowa” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Może ocenić pracę grup uczniowskich.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Audiobook + Mapa interaktywna + Sprawdź się”.

2. (Dla uczniów chętnych) Zapoznaj się z mapą interaktywną i wykonaj dołączone do niej polecenia 6 i 7.

Materiały pomocnicze:

J. Wyrozumski, Kazimierz Wielki, Wrocław 1986.

Wielka historia Polski, t. 2, Dzieje Polski piastowskiej (VIII w. – 1370), Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 1999.

Wielka Historia Świata, t. 1–12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Wiek V–XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, PWN, Warszawa 1997.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami zawartymi w audiobooku oraz mapie interaktywnej, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę. Materiały filmowe mogą również zostać wykorzystane w lekcji podsumowującej kształtowanie się monarchii stanowych w średniowiecznej Europie.