Dla nauczyciela
Autorka: Anna Wawryszuk
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Z tradycji polskiej spółdzielczości
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
zakres rozszerzony
VI. Społeczeństwo obywatelskie i kultura polityczna.
Uczeń:
6) charakteryzuje specyfikę spółdzielczości i rodzaje spółdzielni funkcjonujących współcześnie w Rzeczypospolitej Polskiej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje obywatelskie,
kompetencje w zakresie przedsiębiorczości.
Cele operacyjne:
Uczeń:
charakteryzuje proces kształtowania się i rozwoju ruchu spółdzielczego na ziemiach polskich w XIX w.;
prezentuje dziedziny gospodarki, w których spółdzielczość była najbardziej efektywna w okresie zaborów i II Rzeczypospolitej;
formułuje główne założenia ideowe ruchu spółdzielczego;
analizuje i porównuje proces kształtowania się i rozwoju ruchu spółdzielczego w trzech zaborach w XIX w.;
ocenia efektywność inicjatyw spółdzielczych w różnych dziedzinach gospodarki w okresie zaborów i II Rzeczypospolitej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm,
lekcja odwrócona.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów,
mapa skojarzeń,
dyskusja,
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych.
Formy zajęć:
praca indywidualna,
praca w grupach,
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Na jednych z poprzednich zajęć podział klasy na pięć grup. Zadaniem każdej z nich jest przygotowanie prezentacji multimedialnej dotyczącej rozwoju spółdzielczości w Polsce (maks. 5 min):
grupa 1 – zabór pruski,
grupa 2 – zabór austriacki,
grupa 3 – zabór rosyjski,
grupa 4 – spółdzielnie uczniowskie,
grupa 5 – II RP.
2. Prezentacja tematu i celów lekcji.
3. Burza mózgów. Uczniowie odpowiadają na pytanie: Czym jest spółdzielnia? Moderator zapisuje propozycje na tablicy w formie mapy skojarzeń. Po fazie twórczej następuje weryfikacja pomysłów i sformułowanie definicji. Następnie jeden z uczniów odszukuje w dostępnych źródłach definicję spółdzielni i ją odczytuje.
Faza realizacyjna
1. Prezentacje uczniów dotyczące spółdzielczości w czasie zaborów. Po każdej prezentacji następuje krótka dyskusja. Uczniowie wynotowują najważniejsze informacje, zadają pytania kolegom itp. Nauczyciel czuwa nad poprawnością przekazywanych informacji.
2. Nauczyciel pyta: W jakich dziedzinach gospodarki spółdzielczość rozwijała się najprężniej w czasie zaborów? Uczniowie odpowiadają i wykonują ćwiczenia 1, 2, 3. Wspólna weryfikacja odpowiedzi.
3. Praca z filmem. Uczniowie zapoznają się z materiałem i wynotowują najbardziej interesujące informacje. Następnie chętne osoby przedstawiają swoje spostrzeżenia. Uczniowie wspólnie rozwiązują ćwiczenia dołączone do filmu.
4. Prezentacja na temat spółdzielni uczniowskich, a po niej krótka dyskusja na temat: „Czy współcześnie spółdzielnie uczniowskie są atrakcyjne dla młodzieży?”.
5. Prezentacja dotycząca spółdzielczości w II RP i po niej dyskusja. Chętni uczniowie formułują wnioski.
Faza podsumowująca
1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela. Wspólne omówienie odpowiedzi.
2. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Dokonuje oceny pracy wybranych uczniów.
Praca domowa:
Wyobraź sobie, że twoja miejscowość będzie działać na wzór spółdzielczy. Co trzeba zmienić? Jakie instytucje powołać? Napisz krótką notatkę.
Materiały pomocnicze:
M.G. Brodziński, Oblicza polskiej spółdzielczości wiejskiej, początki – rozwój – przyszłość, Krajowa Rada Spółdzielcza, Warszawa 2011.
F. Stefczyk, Oszczędność, Praca, Solidarność. Wybór pism, Warszawa 2016.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Materiał filmowy może być wykorzystany w ramach przygotowania do lekcji powtórkowej.