Autor: Marcin Sawicki

Przedmiot: historia

Temat: Kryzys państwa rosyjskiego. Dymitriady i ich skutki.

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

zakres podstawowy

XXII. Polityka wewnętrzna i zagraniczna Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVII w.

Uczeń:

1) omawia konflikty wewnętrzne i zewnętrzne Rzeczypospolitej Obojga Narodów w okresie panowania Wazów;

4) wyjaśnia wewnętrzne i międzynarodowe uwarunkowania XVII‑wiecznych konfliktów Rzeczypospolitej Obojga Narodów;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia dzieje dymitriad z punktu widzenia Maryny Mniszchówny;

• wskazuje konsekwencje ingerencji Rzeczpospolitej w wewnętrzne sprawy Moskwy;

• doskonali umiejętność tworzenia dłuższej wypowiedzi pisemnej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm,

• lekcja odwrócona.

Metody i techniki nauczania:

• opowiadanie nauczyciela,

• praca ze źródłami,

• tworzenie dłuższej wypowiedzi pisemnej.

Formy zajęć:

• praca w grupach,

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery/tablety z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć

Przed lekcją:

Przed lekcją nauczyciel poleca uczniom zapoznać się z tekstem wprowadzenia do tematu.

Faza wstępna

1. Nauczyciel przedstawia temat i cel zajęć. Wspólnie z uczniami określa kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel poleca, by uczniowie pracowali w parach i opracowali swoje mapy myśli związane z tematem. Wybrana osoba z danej pary przedstawia swoje propozycje, ochotnik zapisuje je propozycje na tablicy. Pozostali uczniowie odnoszą się do tych sugestii, uzupełniając je o swoje propozycje

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel poleca by uczniowie scharakteryzowali przyczyny wielkiej smuty. Wskazana osoba / ochotnik odpowiada, pozostali uczniowie mogą dopowiadać ważne informacje, a nauczyciel weryfikuje odpowiedzi i udziela uczniom informacji zwrotnej.

2. Praca z multimedium. Prowadzący dzieli uczniów na kilka grup i zapowiada, że uczniowie w oparciu o audiobook będą doskonalić umiejętność tworzenia dłuższej wypowiedzi pisemnej. Przybliża zadanie dla grup: Przedstawicie wydarzenia dymitriad z punktu widzenia Maryny Mniszchówny w formie opowiadania / komiksu/ listu/ pamiętnika/ diariusza. Nauczyciel określa czas na przygotowanie uczniów.

3. Uczniowie opracowują swoje propozycje, wyłaniają też przedstawicieli, którzy będą je prezentowali na forum klasy.

4. Wskazani przez grupy uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy. Po zakończeniu prezentacji następuje ocena i omówienie prac uczniowskich przez nauczyciela.

5. Nauczyciel poleca uczniom, by wykonanali wybrane ćwiczenia. Uczniowie przedstawiają odpowiedzi, nauczyciel udziela im informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel w ramach podsumowania poleca wybranej osobie, aby przedstawiła swoją samodzielną ocenę zaangażowania Rzeczpospolitej w dymitriady.

2. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Pyta o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Dokonuje oceny pracy wybranych uczniów.

Praca domowa

Rozstrzygnij, czy opłacało się Rzeczpospolitej ingerować w wewnętrzne sprawy ogarniętej wielką smutą Moskwy. Przedstaw przynajmniej trzy argumenty, biorąc pod uwagę polski, a następnie rosyjski punkt widzenia.

Materiały pomocnicze:

Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

Eskin J., przeł. Tomasz Bohun, Dymitr Wyzwoliciel, „Mówią Wieki” wydanie specjalne 4/2012.

Grala H., Wielka smuta, „Mówią Wieki” 4/1996.

Bazylow L., Historia Rosji, T. I, Warszawa 1985.

Bohun T., Moskwa 1612, Bellona, Warszawa 2005.

Eskin J., przeł. Tomasz Bohun, Dymitr Wyzwoliciel, „Mówią Wieki” wydanie specjalne 4/2012.

Grala H., Wielka smuta, „Mówią Wieki” 4/1996.

Polka na rosyjskim tronie, artykuł na stronie Polskiego Radia Dwójka (Polskieradio.pl).

Maryna Mniszchówna. Na historycznej wokandzie, audycja dostępna na portalu Ninateka.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Audiobook może być wykorzystany w dyskusji podczas lekcji o roli Maryny Mniszchówny i roli Rzeczypospolitej w wielkiej smucie.