Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Maćkowska
Przedmiot: Filozofia
Temat: Jean‑François Lyotard: poglądy
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Poznasz opisane przez Lyotarda założenia postmodernizmu.
Przeanalizujesz pogląd Lyotarda na rolę sztuki w epoce postmodernizmu.
Dokonasz analizy kategorii wzniosłości.
Zastanowisz się, jak rozumiano naukę w filozofii postmodernizmu.
Cele operacyjne. Uczeń:
stosuje narzędzia logiki w analizie tekstu filozoficznego i zawartej w nim argumentacji, a także w obronie przed manipulacją;
wymienia ważniejsze pojęcia, zagadnienia i stanowiska głównych dyscyplin filozoficznych;
rozpoznaje związki między filozofią a innymi działami kultury europejskiej, zwłaszcza między filozofią a sztuką (w tym literaturą piękną), religią i nauką.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona klasa;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
film;
prezentacja;
drama.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z treściami w sekcji „Przeczytaj” i przygotowanie odpowiedzi na pytanie z polecenia nr 1: Jak poniższe cytaty charakteryzują kondycję świata „ponowoczesnego”?
Faza wprowadzająca:
Przedstawienie wyświetlonego na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika tematu lekcji i celów zajęć. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.
Raport z przygotowań. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza ich odpowiedzi na pytania w sekcji „Przeczytaj”. Czyta na głos wybrane z nich. Krótka dyskusja wokół wyborów uczniów.
Faza realizacyjna:
Drama. Nauczyciel prosi uczniów, aby utworzyli czteroosobowe zespoły, które będą pracować metodą dramy w wyznaczonym czasie.
Zadaniem każdej grupy będzie przygotowanie krótkiego reportażu lub fragmentu programu informacyjnego na temat: Wywiady arcymistrzowskie: Jean‑François Lyotard. Uczniowie wcielą się w różne role np. dziennikarza‑komentatora w studiu telewizyjnym (może być ich dwoje), dziennikarza przeprowadzającego wywiad (może być ich dwoje), osoby, z którą będzie przeprowadzany wywiad (może być ich dwoje). Uczniowie muszą zaplanować i przygotować swoje wypowiedzi i zaaranżować przestrzeń sceniczną. Podczas przygotowania grupy będą mogły korzystać z internetu.
Każda grupa odgrywa swoją scenkę na forum klasy, a po zakończonych prezentacjach uczniowie dzielą się wrażeniami i dyskutują. Nauczyciel też podsumowuje wykonaną przez poszczególne grupy pracę.Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla materiał z sekcji „Prezentacja”, a następnie czyta polecenia:
– Zapoznaj się z fragmentami tekstu Lyotarda w prezentacji i odpowiedz na pytanie: jak rozumiesz pojęcie ponowoczesności? Czym różni się ono od teorii francuskiego filozofa?
– Jakie zadania stawia przed sobą sztuka postmodernistyczna? Czy uważasz jej cele za możliwe do spełnienia?
Uczniowie wykonują zadanie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając uczniom informacji zwrotnej.Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Film edukacyjny”. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedzi do poleceń:
– Zapoznaj się z wykładem prof. Pawła Dybla, a następnie wyjaśnij, jak rozumiesz stwierdzenie: postmodernizm cechuje niechęć do metanarracji.
– Zapoznaj się z dalszą częścią multimedium i odpowiedz: jak rozumiesz postulat skuteczności w nauce? Czy jest to, twoim zdaniem, podstawowa funkcja nauki?
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania uczniowie wspólnie rozwiązują ćwiczenie nr 1 z zakładki „Film edukacyjny”.
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Uczniowie rozwiązują ćwiczenie nr 2 z zakładki „Film edukacyjny”.
Materiały pomocnicze:
Kiereś H., Postmodernizm, ptta.pl.
Kwiek M., Rorty i Lyotard: W labiryntach postmoderny, Poznań 1994.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać multimedium w sekcji „Prezentacja” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie odpowiedzieć na polecenia.