Dla nauczyciela
Autor: Marta Kulikowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Motywy literackie: pielgrzym – tułacz – wędrowiec – emigrant
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
wymieni utwory literackie, w których obecny jest motyw podróży bądź tułaczki;
scharakteryzuje różne ujęcia motywu podróży w literaturze i sztuce;
wzbogaci swoją wiedzę na temat kultury i sztuki.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
WebQuest.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Na dwa tygodnie przed planowaną lekcją nauczyciel zapowiada, że klasa będzie pracowała metodą WebQuestu. Przedstawia uczniom temat przyszłych zajęć: Motywy literackie: pielgrzym – tułacz – wędrowiec – emigrant. Dzieli klasę na pięć zespołów i przydziela im tematy prezentacji do przygotowania:
– Realizacja toposu homo viator w Biblii.
– Realizacja toposu homo viator w mitologii Greków i Rzymian.
– Realizacja toposu homo viator w literaturze wybranych epok.
– Realizacja toposu homo viator w kulturze popularnej.
– Realizacja toposu homo viator w filmie.
Nauczyciel informuje uczniów, że zespoły powinny podzielić się obowiązkami tak, żeby każdy uczestnik zajęć miał swoje zadanie. Jako źródła wskazuje podopiecznym materiał Motywy literackie: pielgrzym – tułacz – wędrowiec – emigrant, inne materiały na portalu epodreczniki.pl, zbiory cyfrowe: Polona, Ninateka, Filmoteka Narodowa, oraz inne portale gromadzące sprawdzone i opracowane zgodnie ze standardami treści. Uczniowie powinni skupić się na źródłach internetowych, ponieważ na tym polega metoda WebQuestu.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji. Uczniowie objaśniają znaczenie terminu topos, różnicują go z archetypem, wskazują inne znane im toposy w kulturze.
Faza realizacyjna:
Zespoły przystępują do prezentacji efektów pracy. Grupy kolejno przedstawiają swoje tematy. Należy narzucić limit czasowy dla pojedynczej prezentacji tak, by każdy zespół miał okazję zaprezentować swój temat. Po zakończonej prezentacji każdej grupy wybrana lub chętna osoba wskazuje mocne i słabe strony wystąpienia.
Uczniowie w parach zapoznają się z galerią zdjęć interaktywnych. Wykonują zamieszczone w tej sekcji ćwiczenia. Wybrana osoba przedstawia odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Na koniec uczniowie zapoznają się z mapą myśli. Dzięki temu sprawdzą swoją wiedzę dotyczącą realizacji motywu podróży. Tworzą notatkę syntetyzującą na temat związku między charakterem danej epoki, wydarzeniami historycznymi a realizacją motywu podróży w kulturze. Uzupełniają również mapę myśli o własne przykłady realizacji motywu podróży z różnych epok.
Praca domowa:
Zapoznaj się z prezentacją ilustracji w galerii zdjęć. Zaproponuj cytat do każdej ilustracji.
Napisz pracę argumentacyjną na temat: Życie człowieka jest nieustanną wędrówką. Odwołaj się w swojej pracy do jednej lektury obowiązkowej, jednej dowolnej i przywołaj co najmniej jeden kontekst interpretacyjny.
Materiały pomocnicze:
Monika Bogdanowska, Topika, W: Retoryka, Piotr Wilczek, Maria Barłowska, Agnieszka Budzyńska‑Daca (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
Manfred Lurker, Słownik obrazów i symboli biblijnych, tłum. Kazimierz Romaniuk, Poznań 1989.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Mapa myśli”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.