Autor: Ewa Orlewicz

Temat: Kurs logiki: lekcja 16. Badanie wyrażeń wadliwych logicznie: niezrozumiałość i nieporozumienia słowne

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Poznasz szczególne przypadki niezrozumiałości wypowiedzi wynikające z kondycji odbiorcy wypowiedzi.

• Nauczysz się rozpoznawać ten typ niezrozumiałości wypowiedzi i chronić przed nimi.

• Powtórzysz i ugruntujesz wiedzę z zakresu wieloznaczności i nieostrości używanych pojęć.

• Poćwiczysz odróżnianie sporu konstruktywnego od tak zwanego sporu o słowa.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozumie, na czym polega niezrozumiałość wypowiedzi wynikająca z kondycji odbiorcy wypowiedzi;

• umie rozpoznać ten typ niezrozumiałości wypowiedzi;

• odróżnia spór konstruktywny od tak zwanego sporu o słowa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• animacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zrealizowanie zadania: „Wykonaj jakąś pracę i opisz krótko to, co wykonałeś”. Nauczyciel nie podaje żadnych dodatkowych wyjaśnień, nawet na stanowcze żądania uczniów.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika wyświetla stronę tytułową e‑materiału. Następnie prosi wybraną osobę o odczytanie tematu lekcji oraz celów. Wspólne ustalenie kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel prosi wybranych uczniów o prezentację pracy domowej. Następnie komentuje różnice między sposobem jej zrozumienia przez uczniów. Pokazuje związek między tymi różnicami a tematem lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel pyta uczniów, czy pamiętają, żeby uczestniczyli kiedyś w sporze, który był raczej sporem o słowa niż o rzeczy. Prosi ich o podanie przykładów. Na wszelki wypadek ma też przygotowane własne przykłady. Komentuje podane przykłady.

2. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Nauczyciel komentuje najważniejsze punkty upewniając się, czy uczniowie dobrze je rozumieją.

3. Nauczyciel dzieli uczniów na trzyosobowe grupy. Każda grupa ma za zadanie przygotować krótką wymianę zdań, która ma postać typowego sporu o słowa. Wybrane grupy prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel prosi resztę klasy o zaproponowanie sposobu uniknięcia sporu o słowa i przekierowanie rozmowy na spór o rzeczy.

4. Uczniowie indywidualnie rozwiązują ćwiczenia 1‑4 z sekcji „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania uczniowie w parach pracują nad rozwiązaniami ćwiczeń nr 5 i 6.

2. Zalogowany na platformę nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Każdy uczeń ma dokończyć zdanie, odwołując się do wyświetlonych treści: Zaczynam się zastanawiać…

Praca domowa:

1. Uczniowie mają za zadanie zamienić się w tropiciela sporów o słowa. Mają zapisywać siebie przykłady ich występowania w jego otoczeniu społecznym i medialnym.

2. Rozwiązanie ćwiczeń nr 7 i 8.

Materiały pomocnicze:

• Dlaczego filozofia? Filozofia a świat współczesny, doświadczenia źródłowe, drogi do filozofii, „Filo‑Sofija” 26(2014/3), s. 237–256.

• Hadot P., Filozofia jako ćwiczenie duchowe, tłum. P. Domański, Warszawa 2003.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się multimedium w sekcji „Przeczytaj” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.