Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Kryzys kubański

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia sytuację polityczną Kuby w drugiej połowie XX w.;

• tłumaczy, czym były interwencja w Zatoce Świń oraz kryzys kubański;

• opisuje przyczyny, przebieg i skutki kryzysu kubańskiego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca, aby uczniowie przypomnieli sobie genezę zimnej wojny i konflikty, w które po II wojnie światowej zaangażowane były USA i ZSRS (do końca lat 50. XX w.).

Faza wstępna:

1. Nauczyciel odczytuje wyświetlony na tablicy temat lekcji oraz cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Jeśli stosuje ocenianie kształtujące, poleca uczniom lub wybranej osobie, aby sformułowała kryteria sukcesu.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie nie powinni pominąć zimnej wojny, sowietyzacji Europy Środkowo‑Wschodniej, konfliktów w Korei i Wietnamie oraz wojny domowej w Grecji.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum pięć pytań do tekstu. Wybrana osoba zbiera pytania do urny. Nauczyciel dzieli uczniów na pięcioosobowe grupy, które losują pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel poleca, aby jedna osoba przeczytała polecenie 2: „Opisz, w jaki sposób Stany Zjednoczone chciały wymusić na ZSRS wycofanie się ze współpracy militarnej z Kubą” i prosi, aby uczniowie wykonali je w parach. Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie 3: wyjaśniają, jaką rolę w kryzysie kubańskim odgrywała broń nuklearna i jaki był jej wpływ na bezpieczeństwo ówczesnego świata.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenia 1, 2 i 3, a następnie wspólnie omawiają odpowiedzi na forum klasy.

4. Uczniowie w grupach, w których pracowali na początku tej fazy, wykonują ćwiczenia 7 i 8 (analizują ilustracje oraz teksty źródłowe), następnie wylosowana grupa prezentuje swoje rozwiązania na forum klasy. Pozostałe grupy komentują odpowiedzi i je uzupełniają.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z wykonaniem poleceń oraz ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się”.

2. Na zakończenie nauczyciel omawia pracę uczniow podczas zajęć.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 4, 5 i 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

E. Cziomer, Przesłanki i istota kształtowania się konfliktu Wschód–Zachód, w: Międzynarodowe stosunki polityczne, red. E. Cziomer, Kraków 2008.

L. Unger, Intruz, Warszawa 2002.

R. Braithwaite, Armagedon i paranoja. Zimna wojna – nuklearna konfrontacja, tłum. M. Bielewicz, Kraków 2019.

Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2002.

N. Malik, Rola broni nuklearnej w procesie budowania międzynarodowego ładu i jej wpływ na bezpieczeństwo międzynarodowe, „Roczniki Studenckie Akademii Wojsk Lądowych” 1/I (2017).

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się z mapą przed lekcją, a wybrane osoby – opracować prezentację (na podstawie tekstu e‑materiału oraz multimedium), którą przedstawią w trakcie fazy realizacyjnej.