Autorka: Anna Rabiega

Temat: Okres PRL‑u oraz jego rozliczenie na podstawie literatury

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

18) analizuje kwestie różnorodności traktowania w pamięci społecznej okresu tzw. Polski Ludowej oraz jego rozliczenia na podstawie literatury (np. fragmentów pracy Pamięć po komunizmie Pawła Śpiewaka).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

• analizuje kwestie różnorodności traktowania w pamięci społecznej okresu Polski Ludowej oraz jego rozliczenia na podstawie literatury;

• charakteryzuje alternatywne względem polskiego modele dekomunizacji;

• porównuje różne modele dekomunizacji i lustracji oraz rozważa ich zasadność.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego;

• śniegowa kula.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie mają za zadanie wyszukanie w dostępnych źródłach i zasobach internetowych informacji na temat spraw dotyczących dekomunizacji i lustracji w Polsce.

Faza wstępna:

1. Dyskusja wprowadzająca do zagadnień poruszanych w e‑materiale. Uczniowie, korzystając z własnej wiedzy, odpowiadają na pytania zawarte we Wprowadzeniu.

2. Przedstawienie tematu „Okres PRL‑u oraz jego rozliczenie na podstawie literatury” i celów zajęć.

Faza realizacyjna:

1. Praca z materiałem zamieszczonym w sekcji „Film”. Uczniowie po obejrzeniu wypowiedzi dr. K. Kowaluka na temat doświadczeń PRL w parach wykonują polecenia dołączone do filmu. Następnie wybrane pary prezentują propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do nich i dyskutują.

2. Śniegowa kula. Uczniowie w parach przygotowują definicje lustracji i dekomunizacji. Następnie łączą się w czwórki, porównują swoje pomysły, dyskutują i tworzą wspólną wersję propozycji. W kolejnym kroku łączą się w ósemki i coraz liczniejsze grupy, aż powstanie ogólnoklasowa wersja definicji. Chętna/wybrana osoba zapisuje propozycję na tablicy.

3. Uczniowie zapoznają się z materiałami w sekcji „Przeczytaj” dotyczącymi dekomunizacji w Niemczech i Czechach. Omawiają je na forum, wskazując najważniejsze punkty procesu w obu krajach.

4. Przedstawienie materiałów przygotowanych przez uczniów przed zajęciami. Osoby, które zajęły się tym samym zagadnieniem, mogą połączyć się w grupy. Zespół klasowy wspólnie omawia poszczególne sprawy dotyczące przeprowadzenia lustracji i dekomunizacji. Wnioski są zapisywane na tablicy.

5. Dyskusja na temat: „Jakie są różnice w procesach dekomunizacji przeprowadzonych w Niemczech, Czechach i Polsce? W którym kraju waszym zdaniem proces ten został przeprowadzony najlepiej?”. Uczniowie przedstawiają swoje argumenty, kontrargumenty i opinie. Na zakończenie chętna/wybrana osoba dokonuje podsumowania.

Faza podsumowująca:

1. Podział klasy na pięć grup. Każdej zostaje przydzielone jedno ćwiczenie od 4 do 8 z sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie analizują fragmenty tekstu Pawła Śpiewaka Pamięć po komunizmie i wykonują zadania. Po wyznaczonym czasie przedstawiciele grup omawiają rezultaty pracy na forum. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania prelegentom bądź uzupełniać ich wypowiedzi.

2. Chętne/wybrane osoby dokonują podsumowania zajęć ze swojego punktu widzenia.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują ćwiczenie interaktywne nr 9 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Paweł Śpiewak, Pamięć po komunizmie, Warszawa 2005.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Film” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.