Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Przegląd i znaczenie stawonogów w przyrodzie i dla człowieka
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Przedstawisz systematykę stawonogów.
Wskażesz różnice między stawonogami należącymi do podtypów skorupiaków, szczękoczułkowców i tchawkowców.
Wykażesz i ocenisz znaczenie stawonogów w przyrodzie i dla człowieka.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
burza mózgów;
mapa myśli;
prezentacja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy, których zadaniem będzie przygotowanie prezentacji z wykorzystaniem wyszukanych informacji i materiałów (artykuły, zdjęcia, rysunki, filmy) na następujące tematy:
grupa I – skorupiaki – systematyka i charakterystyka;
grupa II – szczękoczułkowce – systematyka i charakterystyka;
grupa III – tchawkowce – systematyka i charakterystyka.
Jedna prezentacja nie powinna trwać dłużej niż 7 min.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla temat lekcji i omawia jej cele.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel inicjuje burzę mózgów, zadając pytanie:
– Jakie znaczenie dla przyrody i człowieka mają stawonogi?
Uczniowie zapisują swoje pomysły na tablicy. Nauczyciel podsumowuje burzę mózgów.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji i omówienia przez grupy materiałów przygotowanych w domu. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.
Praca z multimedium („Mapa myśli”). Uczniowie, pracując w parach, tworzą mapy myśli związane z tematem lekcji i w oparciu o treści z sekcji „Przeczytaj”. Następnie analizują mapę myśli zawartą w e‑materiale i weryfikują swoje schematy.
Uczniowie, nadal pracując w parach, wykonują polecenie nr 1 do mapy myśli: „Na podstawie mapy myśli wskaż gatunki stawonogów, które w bezpośredni sposób wpływają na zdrowie człowieka”. Wybrane osoby przedstawiają swoją odpowiedź na forum klasy.
Praca z treścią e‑materiału. Uczniowie dzielą się na cztery grupy i pracując w zespole, tworzą tabelę porównującą odmienne cechy występujące u poznanych podtypów stawonogów.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie określić – na podstawie przedstawionego tekstu – jakie znaczenie dla rolnictwa mają duże spadki liczebności pszczół i innych zapylaczy, oraz zaproponować dwa sposoby ochrony ich populacji) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się” oraz polecenia od 1 do 3 z sekcji „Mapa myśli”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Treści w sekcji „Mapa myśli” można wykorzystać na lekcji jako podsumowanie i utrwalenie wiedzy uczniów.