Autor: Anna Juwan

Temat: Przegląd i znaczenie stawonogów w przyrodzie i dla człowieka

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przedstawisz systematykę stawonogów.

• Wskażesz różnice między stawonogami należącymi do podtypów skorupiaków, szczękoczułkowców i tchawkowców.

• Wykażesz i ocenisz znaczenie stawonogów w przyrodzie i dla człowieka.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• prezentacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy, których zadaniem będzie przygotowanie prezentacji z wykorzystaniem wyszukanych informacji i materiałów (artykuły, zdjęcia, rysunki, filmy) na następujące tematy:
   grupa I – skorupiaki – systematyka i charakterystyka;
   grupa II – szczękoczułkowce – systematyka i charakterystyka;
   grupa III – tchawkowce – systematyka i charakterystyka.
   Jedna prezentacja nie powinna trwać dłużej niż 7 min.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i omawia jej cele.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel inicjuje burzę mózgów, zadając pytanie:
   – Jakie znaczenie dla przyrody i człowieka mają stawonogi?
   Uczniowie zapisują swoje pomysły na tablicy. Nauczyciel podsumowuje burzę mózgów.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji i omówienia przez grupy materiałów przygotowanych w domu. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.

2. Praca z multimedium („Mapa myśli”). Uczniowie, pracując w parach, tworzą mapy myśli związane z tematem lekcji i w oparciu o treści z sekcji „Przeczytaj”. Następnie analizują mapę myśli zawartą w e‑materiale i weryfikują swoje schematy.

3. Uczniowie, nadal pracując w parach, wykonują polecenie nr 1 do mapy myśli: „Na podstawie mapy myśli wskaż gatunki stawonogów, które w bezpośredni sposób wpływają na zdrowie człowieka”. Wybrane osoby przedstawiają swoją odpowiedź na forum klasy.

4. Praca z treścią e‑materiału. Uczniowie dzielą się na cztery grupy i pracując w zespole, tworzą tabelę porównującą odmienne cechy występujące u poznanych podtypów stawonogów.

5. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie określić – na podstawie przedstawionego tekstu – jakie znaczenie dla rolnictwa mają duże spadki liczebności pszczół i innych zapylaczy, oraz zaproponować dwa sposoby ochrony ich populacji) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się” oraz polecenia od 1 do 3 z sekcji „Mapa myśli”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Treści w sekcji „Mapa myśli” można wykorzystać na lekcji jako podsumowanie i utrwalenie wiedzy uczniów.