Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Wojna trzynastoletnia z zakonem krzyżackim

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje powody, dla których pruska szlachta wypowiedziała posłuszeństwo władzom zakonnym;

• wyjaśnia, dlaczego konflikt trwał aż 13 lat i jaką rolę odgrywały w nim pieniądze;

• przedstawia, kiedy i w jaki sposób Polska odzyskała Pomorze.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Wojna trzynastoletnia z zakonem krzyżackim”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy zawartość sekcji „Wprowadzenie”, przedstawia temat oraz cele zajęć.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji? Uczniowie omawiają te pytania, które będą dla nich obowiązującymi je kryteriami sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Wskazani uczniowie przedstawiają przyczyny i przebieg wojny trzynastoletniej. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel poleca, aby uczniowie zapoznali się z mapami. W kolejnym kroku wybrany uczeń czyta polecenie nr 2: „Wyjaśnij, w jakich okolicznościach doszło do utraty miast i zamków przez zakon krzyżacki w 1453 r.”. Poleca uczniom, aby podzielili się na 4‑osobowe grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie nr 3, wymieniając najważniejsze twierdze krzyżackie, które znalazły się w granicach Prus Królewskich, oraz polecenie nr 4, omawiając zmiany terytorialne po postanowieniach II pokoju toruńskiego.

3. Uczniowie w parach wykonują dwa ćwiczenia z sekcji „Film + Sprawdź się”. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonywanych zadań wraz z uczniami.

Faza podsumowująca:

1. Jako podsumowanie lekcji „Wojna trzynastoletnia z zakonem krzyżackim” nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio: Przypomniałam/Przypomniałem sobie, że... Co było dla mnie łatwe... Czego się nauczyłam/nauczyłem... Co sprawiało mi trudność...

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć i pracę uczniów.

Praca domowa:

1. Obejrzyj filmy w sekcji „Film + Sprawdź się” i wykonaj dołączone do nich polecenia.

Materiały pomocnicze:

Wielka historia Polski, tomy 1‑10; Oficyna Wydawnicza FOGRA, Kraków 2016.

J. Długosz, Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, t. 12, PWN, Warszawa 2009.

T. Jurek, E. Kizik, Historia Polski do 1572, PWN. Warszawa 2019.

M. Biskup, Wojna trzynastoletnia, KAW, Kraków 1990.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą zapoznać się z mapą i filmami przed zajęciami, a wskazane osoby otzrymują zadanie przygotowania prezentacji bazującej m.in. na wspomnianych multimediach. Wówczas będą ją prezentowały w czasie fazy realizacyjnej. Oba typy multimediów mogą również zostać wykorzystanie do przygotowania przez uczniów podsumowania lekcji w formie prezentacji.