Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Europa Środkowa od XIII do początków XV wieku. Czasy ekspansji wielkich dynastii i łączenia królestw

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje, w jaki sposób swoją potęgę budowali Przemyślidzi, Habsburgowie, Andegawenowie i Luksemburgowie;

• wskazuje ziemie, które znajdowały się pod panowaniem wymienionych dynastii;

• wyjaśnia, dlaczego Karol IV Luksemburski postanowił oddać wybór króla rzymskiego w ręce elektorów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Europa Środkowa od XIII do początków XV wieku. Czasy ekspansji wielkich dynastii i łączenia królestw”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni/wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” oraz nagrań zawartych w sekcji „Film”. Nauczyciel może rozdzielić zagadnienia między uczniów tak, aby poszczególne osoby zajmowały się wyznaczonymi dynastiami: Przemyślidami, Andegawenami, Luksemburgami i Habsburgami.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat zajęć i poleca, by na jego podstawie uczniowie sformułowali cel lekcji oraz kryteria sukcesu. Mogą one przybrać formę pytań, na które uczniowie chcieliby uzyskać odpowiedzi.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel, przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu, weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca jednemu z uczniów, aby zaproponował swoje skojarzenia z tematem lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje. Nauczyciel weryfikuje poprawność przedstawionych materiałów.

2. Praca z multimedium („Film”). Uczniowie zapoznają się z pierwszym materiałem filmowym, nauczyciel czyta polecenie nr 2 – „Opisz, w jaki sposób Przemyślidzi dążyli do rozszerzenia swojego panowania w Europie” i prosi uczniów, aby wykonali je w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.

3. W podobny sposób uczniowie pracują z drugim z filmów, wykonując polecenie nr 4 – przedstawiają działania węgierskich Andegawenów mające na celu zwiększenie pozycji i znaczenia ich dynastii w Europie.

4. Prowadzący, nawiązując do polecenia nr 5, zadaje uczniom pytanie do krótkiej dyskusji: Czy faktycznie w XIV w. Europa Środkowa stała się drugim centrum politycznym kontynentu? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje wraz z uzasadnieniem, mogą dyskutować między sobą.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi albo uczennicy (może być także ochotnik) podsumowanie lekcji „Europa Środkowa od XIII do początków XV wieku. Czasy ekspansji wielkich dynastii i łączenia królestw”. Pyta, który element był dla uczniów trudny i dlaczego. Weryfikuje z uczniami, czy uzyskali odpowiedzi na pytania zadane na początku zajęć.

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, ocenia przedstawione na początku fazy realizacyjnej prezentacje uczniowskie.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Mapa interaktywna + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Wybór źródeł do historii Polski średniowiecznej (do połowy XV wieku), t. 2, Przezwyciężenie rozdrobnienia feudalnego i powstanie monarchii stanowej w Polsce, oprac. G. Labuda, B. Miśkiewicz, Poznań 1967.

By czas nie zaćmił i niepamięć. Wybór kronik średniowiecznych, oprac. A. Jelicz, Warszawa 1975.

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 10, Powstanie państw scentralizowanych i rozwój dążeń narodowych w XIII–XV w., oprac. Z. Dąbrowska, Warszawa 1959.

Wskazówki metodyczne:

Materiały filmowe oraz mapa interaktywna mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie. Cały e‑materiał może być wykorzystany do realizacji zajęć metodą odwróconej klasy. Wówczas uczniowie przygotowują odpowiedzi do poleceń wcześniej, a w szkole następuje czytanie i ocena koleżeńska ich opracowań.