Autor: Marta Kulikowska

Temat: Na czym polega religijność ludowa w Lipcach? Chłopi Władysława S. Reymonta

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne. Uczeń:

• zapoznaje się z fragmentami książki, w których postrzega się rzeczywistość przez pryzmat wiary,

• charakteryzuje kompozycję powieści wyznaczoną przez obrzędy i święta kościelne,

• określa, w jaki sposób pojmowany jest czas przez bohaterów powieści,

• wyjaśnia, czym jest religijność ludowa w Chłopach i jak się przejawia.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego;

• praca w parach.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi o zapoznanie się z galerią zdjęć interaktywnych zamieszczoną w e‑materiale.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel rozpoczyna lekcję od wyświetlenia sceny odsłonięcia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej z Potopu w reż. J. Hoffmana, fragment od 1:52:17. (Uwaga: należy wyraźnie zaznaczyć, z jakiego filmu pochodzi scena i że jest tylko nawiązaniem do właściwego tematu lekcji). Następnie prowadzący prosi, by uczniowie opisali zachowanie ludzi będących świadkami odsłonięcia obrazu oraz nastrój, jaki panuje w tej scenie. Można również wykorzystać odpowiednią scenę z serialu Chłopi w reż. Jana Rybkowskiego.

2. Podanie celu i tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

1. Scena z filmu obejrzana we wstępnej fazie lekcji powinna doprowadzić skojarzenia uczniów do takich pojęć jak: pobożność, nabożność, kult, pokora, religijne uniesienie, wspólnota religijna, lęk, zachwyt, tajemnica wiary i inne.
   Po wstępnej rozmowie na ten temat nauczyciel kieruje uwagę uczniów na problem religijności bohaterów Chłopów Reymonta oraz rolę, jaką odgrywają w powieści wiara i religia.

2. Prowadzący prosi, by uczniowie podzielili się na cztery grupy według tytułów tomów powieści Reymonta. Przy okazji pyta, jakie znaczenie ma według uczniów taki podział dzieła. Powinny się pojawić odpowiedzi dotyczące rytmu pór roku, organizującego życie mieszkańców Lipiec. Nauczyciel pyta następnie, jakie inne wartości wpływają równie silnie na to, jak żyją chłopi.
   Prosi, by każda z czterech grup wykonała polecenia zawarte galerii zdjęć interaktywnych w odniesieniu do pory roku, którą analizuje zespół. Następnie przedstawiciele grup prezentują efekty swojej pracy, a podczas dyskusji uczniowie porównują swoje odpowiedzi i formułują wnioski w odniesieniu do całej powieści.

3. W drugiej części tej fazy lekcji uczniowie wykonują w parach wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. W podsumowaniu lekcji uczniowie wspólnie dyskutują nad rozwiązaniem ćw. 8 z sekcji „Sprawdź się”, które pozwoli im sformułować wnioski z lekcji.
   Nauczyciel może ocenić pracę wybranych uczniów.

Praca domowa:

1. Praca domowa z e‑materiału.

Materiały pomocnicze:

• Potop, film w reż. Jerzego Hoffmana, 1974.

• Serial Chłopi w reż. Jana Rybkowskiego, 1972.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Galeria zdjęć interaktywnych” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.