Scenariusz zajęć

Autor: Anna Florek, Krzysztof Blaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Dlaczego glin jest ważnym pierwiastkiem?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym.

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

3) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne glinu; wyjaśnia, na czym polega pasywacja glinu; tłumaczy znaczenie tego zjawiska w zastosowaniu glinu w technice.

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

4) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne glinu; wyjaśnia, na czym polega pasywacja glinu; tłumaczy znaczenie tego zjawiska w zastosowaniu glinu w technice.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• opisuje właściwości fizyczne i występowanie glinu;

• wyjaśnia, jaki charakter chemiczny ma glin;

• wyjaśnia, na czym polega pasywacja glinu;

• wyjaśnia, na czym polega aluminotermia, zapisuje przykładowe reakcje chemiczne;

• uzasadnia, posługując się przykładami, dlaczego uważa się, że glin jest ważnym pierwiastkiem;

• omawia na przykładach różne zastosowania glinu.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• symulacja interaktywna;

• okienko informacyjne.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale,

• układy okresowe, tablice właściwości fizykochemicznych,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przed lekcją:

Chętni lub wytypowani uczniowie (indywidualnie lub w parach) otrzymują zadanie, aby przygotować prezentacje multimedialne dotyczące wybranych zastosowań aluminium i jego związków, np. w lotnictwie, w metalurgii, w kosmetologii, transporcie, gospodarstwie domowym, przemyśle spożywczym. Uczniowie mogą korzystać z różnych dostępnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału. Nauczyciel informuje o kryteriach oceny prezentacji (patrz materiały pomocnicze). Wybierany jest ponadto jeden uczeń na przewodniczącego seminarium, który będzie odpowiedzialny za organizację i sprawny przebieg spotkania.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Nauczyciel przedstawia temat zajęć:

• seminarium na temat: „Dlaczego glin jest ważnym pierwiastkiem?”.

2. Nauczyciel zadaje pytanie do dyskusji: Co to znaczy ważny pierwiastek? Uczniowie mogą podawać różne wypowiedzi, również posługując się znaczeniem ze słownika polskiego: 1. mający duże znaczenie; 2. mający odpowiedzialne stanowisko, duże wpływy; 3. wyrażający czyjeś przekonanie o swoim znaczeniu; 4. iron. «okazujący swoją wyższość; 5. mający moc prawną; 6. o jakimś produkcie: nadający się do użytku.

3. Nauczyciel lub przewodniczący seminarium przypomina zasady regulujące przebieg spotkania: prelegenci zobowiązani są do dyscypliny czasowej, słuchacze do uważnego słuchania, poczekania z zadawaniem pytań, na zakończenie prezentacji multimedialnej zdawania pytań na temat.

4. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują na kartkach i gromadzą w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Przebieg seminarium:

• cykl prezentacji. Po każdej prezentacji przewodniczący daje czas na pytania oraz prosi pozostałych uczniów, by wskazali najmocniejsze i najsłabsze elementy prezentacji i występu poszczególnych grup/uczniów.

2. Prosi, by uczniowie formułowali swoje uwagi i rady w sposób konstruktywny, np. najpierw mówiąc o tym, co było w prezentacji/wystąpieniu poszczególnych uczniów dobre, krytykę ujmując w formie „co (i jak) można by poprawić”.

3. Nauczyciel inicjuje dyskusję podając pytanie: Jak można uzasadnić wyjątkowe znaczenie tego metalu?

4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale w sekcji „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Okienko informacyjne – forma indywidualnej twórczej notatki. Kartkę papieru w zeszycie uczniowie dzielą na 4 części (poziom, pion lub po przekątnej). W pierwsze okienko uczniowie wpisują hasło, które ich interesuje. W drugim okienku podają definicję danego terminu (z różnych źródeł). W trzecie okienko wpisują metaforyczne znaczenie wyrazu, żart językowy, rebus itp. Ostatnie może mieć formę scenki komiksowej, dialogu, karykatury z zastosowaniem interesującego uczniów terminu.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”, których nie zdążyli wykonać na lekcji..

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Symulacja interaktywna może zostać wykorzystana podczas rozwiązywania ćwiczeń z części „Sprawdź się”. Uczniowie nieobecni na lekcji mogą medium wykorzystać do samokształcenia

Materiały pomocnicze:

Kryteria oceny prezentacji multimedialnej:

• poprawność merytoryczna (zgodność z tematem; dostosowana do możliwości odbiorców, wyczerpanie tematu);

• język prezentacji (specjalistyczna terminologia, poprawność językowa)

• konkretność (zdania krótkie – równoważnikowe, hasła);

• atrakcyjność (wielkość czcionki, układ treści na slajdzie, tempo wyświetlania, przejścia slajdu, wzorce slajdów);

• estetyka (animacje, grafika, kolor, dźwięk);

• prezentacja każdej z grup powinna mieć max. 10 slajdów;

• czas prezentacji (wykorzystanie zaplanowanego czasu – do 5 min.).

Uczniowie‑słuchacze proszeni są też o ocenę prezentacji z zachowaniem zasady, że uwagi, komentarze dotyczą jedynie treści merytorycznych i technicznych samej prezentacji (można zaproponować głosowanie na najlepszą prezentację).