SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot:: geografia

Temat zajęć: Fizyczne i chemiczne właściwości wody

Grupa docelowa III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

Zakres podstawowy: IV. Hydrosfera: zasoby wód na Ziemi, morza, prądy morskie, sieć rzeczna, lodowce.

Uczeń:

1. wyjaśnia zróżnicowanie rodzajów i wielkości zasobów wód na Ziemi oraz we własnym regionie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• zna fizyczne i chemiczne właściwości wody,

• opisuje, jak właściwości wody wpływają na zjawiska zachodzące w przestrzeni geograficznej.

Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, mapa myśli, metody operatywne (np. praca z tekstem, mapą, filmem edukacyjnym)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca grupowa, praca zbiorowa

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, schemat obiegu wody w przyrodzie, atlas, mapa fizyczna świata

Materiały pomocnicze

• L.K. Dawydow, A.A. Dmitrijewa, N.G. Konkina, Hydrologia ogólna, PWN Warszawa 1979, rozdział Oceany i morza.

• S. i K. Szymborscy, Wszechocean, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1981.

• J. Skinner, K.K. Turekian, Człowiek i ocean, tłum. A. Trzosińska, E. Andrulewicz, PWN, Warszawa 1979.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – prosi uczniów, aby pracując w parach, napisali rozszerzoną definicję wody (np. na karteczkach samoprzylepnych).

• Uczniowie napisane definicje przyczepiają do tablicy – analiza ich pracy, krótka pogadanka na temat wody (wykorzystanie definicji uczniowskich, podkreślenie tych, które są nietypowe, nie mówią o wodzie tylko jako o związku chemicznym HIndeks dolny 2₂O).

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel przedstawia schemat krążenia wody w przyrodzie – rozmowa o stanach skupienia wody występujących w przyrodzie, o zasobach wody na Ziemi.

• Uczniowie zapoznają się z filmem edukacyjnym zawartym w e‑materiale.

• Dyskusja na temat właściwości wody (fizycznych, chemicznych i biologicznych), występowania wody w przyrodzie (woda słodka i słona, powierzchniowa i podziemna), jej znaczenia w przyrodzie i w gospodarce człowieka.

• Uczniowie wskazują na mapie fizycznej świata obszary występowania wód: słodkich i słonych, w stanie ciekłym i stałym.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 5–6‑osobowe – każda grupa otrzymuje duży arkusz papieru, jej zadaniem jest stworzenie mapy myśli do tematu WODA – jej właściwości i ich wpływ na zjawiska zachodzące w przestrzeni geograficznej.

• Uczniowie na podstawie tekstu i filmu edukacyjnego (e‑materiał), dyskusji na lekcji oraz innych dostępnych im materiałów pracują w grupach, zastanawiają się nad formą i treścią mapy myśli, tworzą mapy myśli.

• Po upływie czasu wyznaczonego przez nauczyciela przedstawiciele poszczególnych grup omawiają na forum klasy przygotowane prace.

• Po zakończeniu prezentacji następuje porównanie prac, ocena, ewentualne uzupełnienie wypowiedzi uczniów.

• Następnie uczniowie wspólnie tworzą notatkę – np. w punktach zapisują główne cechy fizyczne, chemiczne i biologiczne wody.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie w dyskusję na forum i w pracę w grupach.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Przedstaw na konkretnych przykładach rolę wody w środowisku przyrodniczym i w gospodarce człowieka.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

• Film edukacyjny można wykorzystać jako wstęp do lekcji dotyczącej cech fizykochemicznych wód morskich (zakres podstawowy IV. 2).

• Film edukacyjny można wykorzystać również na lekcji dotyczącej problemów środowiskowych współczesnego świata, np. ograniczonych zasobów wody na Ziemi (zakres rozszerzony XVIII. 9).