Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Jak Halina Poświatowska postrzega miłość?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
8) wykazuje się znajomością i zrozumieniem treści utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.
IV. Samokształcenie.
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
Lektura obowiązkowa
37) wybrane wiersze następujących poetów: Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Czesław Miłosz, w tym wybrane wiersze z tomu Ocalenie oraz Traktat moralny (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Miron Białoszewski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, w tym wybrane wiersze z tomów Pan Cogito oraz Raport z oblężonego miasta, Halina Poświatowska, Stanisław Barańczak, Marcin Świetlicki, Jan Polkowski, Wojciech Wencel;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • pozna biografię młodo zmarłej poetki;

  • dowie się, w jaki sposób nieuleczalna choroba wpłynęła na jej życie i twórczość;

  • rozpozna w utworach motywy związane z erotyką;

  • odkryje charakterystyczne cechy liryki miłosnej Poświatowskiej.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • metoda plakatu.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • duże arkusze papieru.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat i cele zajęć oraz wspólne z uczniami ustalenie kryteriów sukcesu.
    Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treściami w sekcji „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”.

  2. Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat miłości. Młodzież opowiada o doświadczeniach życiowych oraz o bohaterach literackich i filmowych. Odnoszą się również do kontekstu biograficznego Haliny Poświatowskiej. Nauczyciel z uczniami wspólnie rozważa też, kiedy miłość przyczynia się do utraty sensu życia, zagubienia się.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel zapisuje na tablicy sformułowania:
    - Niepewność: Warto kochać?
    - Pewność: Warto kochać!
    Uczniowie wybierają sformułowanie i uzasadniają swoje stanowisko. Posługują się słownictwem adekwatnym do myśli zawartej w pytaniu (Warto kochać?) lub wykrzyknieniu (Warto kochać!).

  2. Uczniowie po zapoznaniu się z nagraniem, mając również za sobą lekturę sekcji „Przeczytaj” rozpoczynają dyskusję na temat: Jak Halina Poświatowska postrzega miłość?

  3. Uczniowie w formie plakatu przygotowują odpowiedzi na pytania i zagadnienia przedstawione przez nauczyciela. Mogą pracować całym zespołem klasowym lub podzielić się na kilkuosobowe grupy. Wtedy każdy zespół przygotowuje swój plakat interpretacyjny dotyczący wybranego utworu Haliny Poświatowskiej zamieszczonego w e‑materiale.
    Zawartość plakatu:
    - rodzaj liryki,
    - podmiot liryczny,
    - adresat wiersza,
    - tematyka utworu,
    - środki stylistyczne,
    - zakończenie utworu,
    - własna refleksja.

  4. Po zakończonej pracy uczniowie wieszają swoje plakaty w widocznym miejscu w klasie. Przedstawiciel drużyny omawia wykonane prace. Nauczyciel komentuje i ocenia.

  5. Uczniowie dobierają się w pary. Wykonują polecenia zamieszczone w sekcji „Audiobook”.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się”. Dzielą się na dwie grupy. Każdy zespół wykonuje ćwiczenia od 1 do 7. Drużyna, która zrobi to szybciej, przedstawia odpowiedzi. Jeśli wszystkie są poprawne, nauczyciel może ocenić pracę zespołu.

  2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności

Praca domowa:

  1. Ćwiczenie 8 z e‑materiału:
    Obraz Gustawa Klimta (1862‑1918) jest zatytułowany jest Życie i śmierć. Spośród wierszy Poświatowskiej zamieszczonych w e‑materiale wybierz te, które twoim zdaniem pasują do treści obrazu. Uzasadnij swój wybór.

Materiały pomocnicze:

  • Cykl Finezje literackie poświęcony Halinie Poświatowskiej, Ninateka

  • A. Pantuchowicz, Klucz do domu liryki Haliny Poświatowskiej, Język Artystyczny 9, 1995.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się