Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
R1DBanJCCiMaY1
Ćwiczenie 1
Spośród podanych niżej tytułów wybierz trzy, które są tytułami tomików wierszy Haliny Poświatowskiej. Możliwe odpowiedzi: 1. Hymn pochwalny, 2. Pieśń podręcznej, 3. Oda do rąk, 4. Hymn bałwochwalczy, 5. Dzisiaj i jutro, 6. Dzień dzisiejszy, 7. Wołanie o ciszę, 8. Jestem Julią, 9. Z okien szpitala
RszrOUykJhSQO11
Ćwiczenie 2
Zaznacz, czy dane zdanie jest prawdziwe czy fałszywe. Pierwsza operacja wady serca Haliny Poświatowskiej odbyła się w tym samym roku, kiedy ukazał się jej pierwszy tomik wierszy – w 1957 roku. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Halina Poświatowska była operowana w renomowanej klinice w Berlinie. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Operacja Poświatowskiej za granicą mogła się dojść do skutku dzięki wsparciu lekarza Poświatowskiej, profesora Jerzego Aleksandrowicza. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Po powrocie z USA Poświatowska studiowała polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Pod koniec wojny, w 1945 roku zmarła młodsza siostra poetki, Elżbieta. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Mąż poetki, fotograf i filmowiec Adolf Poświatowski zmarł na serce siedem lat po ślubie. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Po powrocie z USA poetka zamieszkała w Krakowie przy ulicy Krupniczej 22. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Jej ostatnia wielka miłość, aktor Jan Adamski był mężem poetki Ewy Lipskiej. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Halina Poświatowska urodziła się w Krakowie i tam działa muzeum jej imienia. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Przyczyną nieuleczalnej wady serca była choroba poetki, którą przeszła podczas wojny. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
1
Ćwiczenie 3
R1BGr0ld8wZpS
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
R19mVHGQFKSee
Zaznacz przymiotniki, którymi można określić poezję Haliny Poświatowskiej. Możliwe odpowiedzi: 1. awangardowa, 2. miłosna, 3. nowatorska, 4. erotyczna, 5. zaangażowana, 6. zmysłowa, 7. filozoficzna, 8. humorystyczna, 9. egzystencjalna, 10. ironiczna, 11. zabawna, 12. sensualna, 13. tragiczna, 14. polityczna
11
Ćwiczenie 4

Wypisz z wiersza motywy typowe dla poezji Poświatowskiej.

Halina Poświatowska Właśnie tutaj

trzymam w ustach pasmo słońca
jak pasmo włosów 
gryzę

czasem przyfruwa pszczoła
ubrana w krótkie futro
rozmawiam z nią

gwiazdy pociągnięte woskiem modlitw gasną
wiatr nie przegarnia włosów
słońce nie dotyka ust
tylko pszczoła
przynosi wieści o świcie

mówi: elementy czerwieni i złota
związane doskonale
dojrzewają
pod łagodnym skrzydłem jesieni

potrącam gałąź
wolno
brunatniejąc
opadają liście

elementy czerwieni i złota
rozsypane

8 Źródło: Halina Poświatowska, Właśnie tutaj , [w:] tejże, Wiersze wybrane, Kraków 1993, s. 100.
RrGrARfvraJVS
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Zinterpretuj wiersz Poświatowskiej. Odpowiedz na pytanie: Jak rozumiesz ostatnią zwrotkę utworu?

Halina Poświatowska ***

liryczniejemy sobie
tak na przekór
po odrobinie
zachodzimy w wieczorne niebo

rozstrzelone palce
nagle kwitną
delikatnym fioletem u nóg płotu

pijani zapachem
krążymy od gwiazdy do gwiazdy

mrugające niespokojnie
świadome przyszłości
grożą nam gwiazdy
apokaliptycznym palcem

9 Źródło: Halina Poświatowska, ***, [w:] tejże, Wiersze wybrane, Kraków 1993, s. 84.
R1ChPAkQusoaK
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6
Agnieszka Pantuchowicz Klucz do domu liryki Haliny Poświatowskiej

W poezji Poświatowskiej spotykamy całą galerię kotów, występujących w różnych rolach i prezentujących kilka typów osobowości.

Czasami są przyjaznymi towarzyszami oczekującymi pieszczoty i odwzajemniającymi ją, dając człowiekowi poczucie bezpieczeństwa, kiedy indziej okazują swą drapieżną naturę.

10 Źródło: Agnieszka Pantuchowicz, Klucz do domu liryki Haliny Poświatowskiej, „„Język Artystyczny”” 1995, nr 9.
Halina Poświatowska Kot

ja mam pana boga w futrze
kiedy się przeciągam wzdłuż
czuję jego palce
wyprężone na grzbiecie

on – w mięśniach moich nóg
kroczy ciszej
niż okrągły księżyc
po przyczajonym niebie

nie płoszmy gałęzi
wiatr
trzepocze nam w pysku
skrzydłem głupiego wróbla

oblizuje wąs
z ciepłej krwi
zmrużony – śpiewam hymn
– o dobrym bogu

11 Źródło: Halina Poświatowska, Kot, [w:] tejże, Wiersze wybrane, Kraków 1993, s. 51.

Na podstawie powyższego fragmentu opracowania Agnieszki Pantuchowicz zinterpretuj wiersz Poświatowskiej Kot. Powołując się na znaczenie terminu panteizm (słownik), rozpoznaj elementy tej filozofii w utworze.

R6ROeolZkprJG
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Przeczytaj dwa wiersze zawierające motyw ptaka – Haliny Poświatowskiej oraz Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej (1891‑1945). Zinterpretuj obydwa utwory. Uzupełnij tabelę wskazując na podobieństwa i różnice pomiędzy nimi w zakresie:

Zapoznaj się z dwoma wierszami zawierającymi motyw ptaka – Haliny Poświatowskiej oraz Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej (1891‑1945). Zinterpretuj obydwa utwory. Uzupełnij tabelę zwracając uwagę na podobieństwa i różnice pomiędzy nimi w zakresie:

  • formy wersyfikacyjnej;

  • treści wiersza;

  • nastroju.

Odpowiedz na pytanie: Który utwór bardziej ci się podoba? Odpowiedź uzasadnij.

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Słowiki

Słowiki są dziś nieswoje
Bzy są jak chmury krzyżyków
Chcesz zabić serce moje?
Przecież się nie zabija słowików?

12 Źródło: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Słowiki, [w:] tejże, Poezje zebrane, t. 1, Toruń 1993.
Halina Poświatowska ***

pod moją lewą pachą
w ciepłym gnieździe
żyje ptak serca
bije ptak serca
zdławionymi skrzydłami

pierze wydarte
w wietrze mieszka

król lubił chować głowę
w ciepłe pachnące gniazdo
pod moją lewą pachą
bowiem król bał się śmierci

ona stała na zewnątrz
zgarniała wydarte pióra
zimną ręką
usypiała wiatr

13 Źródło: Halina Poświatowska, ***, [w:] tejże, Wiersze wybrane, Kraków 1993, s. 97.
RR8T7EEtA4Xnf
Tabela: Słowiki. [...pod moją pachą]. 1. Wersyfikacja: (Uzupełnij) (Uzupełnij). 2. O czym jest wiersz: (Uzupełnij) (Uzupełnij). 3. Nastrój: (Uzupełnij) (Uzupełnij).
R1Wx3pirKiBLJ
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Obraz Gustawa Klimta (1862‑1918) jest zatytułowany jest Życie i śmierć. Spośród wierszy Poświatowskiej zamieszczonych w e‑materiale wybierz te, które twoim zdaniem pasują do treści obrazu. Uzasadnij swój wybór.

R1bAKa3oILzKj
Gustaw Klimt, Życie i śmierć, 1908
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R1MBUdal7advd
(Uzupełnij).