Autor: Piotr Obolewicz

Temat: O przewrotnej naturze kobiecych pragnień w wierszu Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej Złote myśli kobiety

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

• Dokonasz analizy wiersza Złote myśli kobiety Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej.

• Omówisz symbolikę kolorów w utworze Złote myśli kobiety Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej.

• Wskażesz powiązania między tekstem Marii Pawlikowskiej‑Jasnorzewskiej a obrazem Antoine'a Watteau Odjazd na Cyterę.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem e‑podręcznika;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel pyta uczniów czym – ich zdaniem – różni się postrzeganie rzeczywistości przez kobietę i mężczyznę. Po uzyskaniu odpowiedzi nauczyciel prosi uczniów o przytoczenie współczesnych przykładów osób, które – według nich – łamią stereotyp takiego myślenia.

2. Nauczyciel pyta uczniów, czy XXI wiek przyniósł zmianę wizerunku kobiet w kulturze, dopytuje, w jaki sposób odzwierciedla się to w oglądanych przez nich filmach – następuje krótka dyskusja.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i udostępnia uczniom e‑materiał.

2. Uczniowie zapoznają się z „Wprowadzeniem” i sekcją „Przeczytaj”.

3. Nauczyciel włącza uczniom nagranie wiersza Złote myśli kobiety. Prosi o uważne wsłuchanie się w treść utworu.

4. Nauczyciel omawia cele lekcji i ustala z uczniami kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie dzielą się na 4‑osobowe grupy i postępują według ustalonego trybu pracy:
   – Wstępne rozpoznanie. Określenie nadawcy i odbiorcy wypowiedzi, typu liryki oraz sytuacji lirycznej (mogą podczas pracy skorzystać z ćwiczeń 1 i 2 oraz „Audiopowtórki”).
   – Określenie tematu utworu.
   – Analiza środków stylistycznych. Zwrócenie uwagi na język i styl utworu, wskazywanie, nazywanie i określanie funkcji środków poetyckiego wyrazu.
   – Ukształtowanie wypowiedzi. Określenie cech gatunkowych utworu i dominanty kompozycyjnej.
   – Postawienie tezy interpretacyjnej i wspólna dyskusja z przywołaniem argumentów.
   Nauczyciel może wyznaczyć zdolnego ucznia do pomocy określonej grupie lub grupom uczniów (ekspert).

2. Uczniowie zapoznają się z sekcją „Audiopowtórka” i wykonują polecenie 1: Na podstawie audiobooka wyjaśnij, na jakie dwa sposoby można odczytać tytuł wiersza Marii Pawlikowskiej Jasnorzewskiej. Jak zmienia się jego interpretacja w zależności od przyjętej perspektywy?

3. Nauczyciel prosi jednego z uczniów o odczytanie odpowiedzi i zachęca innych do jej skomentowania.

4. Uczniowie dobierają się w pary wykonują polecenie 2 (Jak rozumiesz tezę: Utwór „Złote myśli kobiety” ma charakter prowokacyjnej manifestacji kobiecych pragnień? Uzasadnij swoją odpowiedź).

5. Nauczyciel pyta, czy ktoś poczuł się zaskoczony odpowiedzią ułożoną przez osobę ze swojej pary, a jeśli tak, to dlaczego.

6. Uczniowie w parach wykonują polecenia zawarte w sekcji „Grafika interaktywna”. Następnie, aby uzasadnić poprawność rozwiązań, omawiają je w większych grupach, przygotowując się do prezentacji odpowiedzi na forum klasy. Po wyznaczonym czasie następuje wspólne omówienie zadań.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi chętnych uczniów o przedstawienie argumentów w dyskusji na temat przewrotnej natury kobiet. Stawia pytanie, jak zmieniła się natura kobiet w kulturze w XX i XXI wieku. Nakierowuje uczniów na znaczenie czynników społecznych i ekonomicznych.

2. Nauczyciel zachęca uczniów do zapoznania się z motywem kobiet w wierszach różnych poetek – np. Wisławy Szymborskiej (Portret kobiecy) i Anny Świrszczyńskiej (Kobieta mówi o swoim życiu).

Praca domowa:

1. Stwórz katalog różnych tekstów kultury (utwory literackie, obrazy, filmy, spektakle teatralne, teksty piosenek…), w których pojawia się motyw kobiecej natury.

Materiały pomocnicze:

• Anna Pilch, Hermeneutyka jako metoda interpretowania tekstów poetyckich, w: Polonista w szkole, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków 2004.

• Aleksandra Okopień‑Sławińska, Semantyka wypowiedzi poetyckiej, Kraków 2001.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.